رادیولوژی چیست؟

رادیولوژی شامل سه حوزه رادیولوژی تشخیصی، درمانی و رادیولوژی مداخله ‌ای است که از انرژی تابشی برای تشخیص و درمان بیماری‌ها استفاده می‌کنند. اصولاً از رادیولوژی تشخیصی برای تشخیص وجود یا عدم وجود یک وضعیت پزشکی (مانند یافتن سرطان ریه) استفاده می‌شود. درحالی‌که رادیولوژی مداخله ‌ای به‌عنوان یک تکنیک (مانند برداشتن لخته خون در شریان) یا به‌عنوان یک روش درمانی (مانند پرتودرمانی برای درمان سرطان) انجام می‌شود.

فواید و مزایای رادیولوژی

رادیولوژی فرآیند تصویربرداری از داخل بدن برای تجزیه‌ و ‌تحلیل بالینی، مداخله پزشکی و نمایش بصری عملکرد اندام‌ها یا بافت‌ها است. به‌همین‌دلیل، انجام رادیولوژی برای تشخیص و درمان زودهنگام بسیاری از بیماری‌ها به‌ویژه سرطان ضروری است.

در اغلب موارد پزشکان نمی‌توانند بیماران را بدون تصویربرداری تشخیصی مدیریت کنند.

دستگاه و خدمات مرکز رادیولوژی بیمارستان عدل و رسالت تهران

در مرکز رادیولوژی بیمارستان عدل تهران زیر نظر دکتر آیدین تقی لو از دستگاه پیشرفته رادیولوژی دیجیتال زیمنس Multix Fusion Max استفاده می شود. از خدمات این بخش به‌عنوان یکی از بهترین رادیولوژی غرب تهران، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

رادیولوژی الایمنت ویو (Alignment View)

اصولا پزشکان برای بررسی بدشکلی، انحراف و غیرهم‌تراز بودن ستون فقرات و اندام‌های تحتانی (به‌خصوص پاها)، به‌سراغ رادیولوژی الایمنت ویو می‌روند. این روش می‌تواند به کمک رادیوگرافی، سی ‌تی ‌اسکن یا ام‌ آر آی، بخش‌های مختلف پاها (لگن، مچ پاها و زانوها) را در قالب یک تصویر نشان دهد.

رادیولوژی توتال اسپاین

اصولا رادیولوژی توتال اسپاین یک اسکن کامل از ستون فقرات ارائه می‌دهد. این روش کمک زیادی به پزشک برای تشخیص موارد زیر می‌کند:

• علت درد ستون فقرات گردنی یا کمری
• محل جراحات یا تروما ستون فقرات
• علت بی‌حسی منتشرشده به بازوها
• محل انحراف ستون فقرات
• محل بیرون‌زدگی با فتق دیسک

فلوروسکوپی

از پالس‌های کوتاه اشعه ایکس، برای ایجاد تصاویر متحرک از بدن استفاده می‌کند. در واقع به‌جای عکس، یک فیلم زنده ارائه می‌دهد. در مرکز رادیولوژی بیمارستان عدل تهران از دستگاه پیشرفته فلوروسکوپی دیجیتال زیمنس مدل Luminos DRF استفاده می‌شود.

از کاربردهای فلوروسکوپی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• برای بررسی عملکرد تمام مفاصل داخلی بدن (آرتروگرافی)
• کمک به قرار دادن استنت
• مشاهده جریان خون در اندام‌ها
• استخراج و بررسی مایع مغزی نخاعی (پونکسیون کمری)
• تست بلع باریم برای بررسی مشکلات موجود در دستگاه گوارش فوقانی (ازوفاگوگرافی)
• بررسی سلامت کلیه‌ها، مجرای ادراری و مثانه
• انواع بیوپسی (نمونه‌برداری)

عکس رنگی رحم (هیستروسالپنگوگرافی)

هیستروسالپنگوگرافی یک روش تصویربرداری به کمک اشعه ایکس و ماده حاجب از رحم و لوله‌های فالوپ است. زمانی‌که پزشک به مشکلات دستگاه تولید مثل که ممکن است مانع باردار شدن شما شوند شک کند، دستور انجام آن را می‌دهد. اصولا این مشکلات شامل بدشکلی رحم و انسداد لوله‌های فالوپ هستند.

باریم میل (Barium Meal)

به کمک بلع محلول کنتراست‌زا سولفات باریم و تصویربرداری اشعه ایکس، برای تشخیص ناهنجاری‌های معده و دوازدهه انجام می‌شود. سولفات باریم یک نمک شفاف است که پوشش دستگاه گوارش را می‌پوشاند و امکان تصویربرداری دقیق از شکم را فراهم می‌کند.

باریم انما (Barium enema)

باریم انما یا تنقیه باریم یک آزمایش تصویربرداری با اشعه ایکس است که می‌تواند تغییرات یا ناهنجاری‌ها را در روده بزرگ (کولون) تشخیص دهد.

منظور از تنقیه، وارد کردن مایعی به رکتوم (راست‌روده) از طریق یک لوله کوچک است. در این روش از یک مایع حاوی عنصر باریم استفاده می‌شود که پوشش روده بزرگ را برای دریافت تصاویر دقیق می‌پوشاند.

رادیولوژی مری (باریم سوآلو)

اگرچه برای انجام آزمایش باریم سوآلو (Barium swallow) نیز بیمار قبل از گرفتن تصاویر اشعه ایکس از دستگاه گوارش فوقانی، سوسپانسیون مایع سولفات باریم را می‌بلعد. اما هدف از انجام آن در مرکز رادیولوژی، صرفا بررسی ناهنجاری‌های حلق (گلو) و مری است.

رادیولوژی سر و گردن

تمام ساختارهای آناتومیک این ناحیه، سیستم عصبی مرکزی یعنی مغز و نخاع و ساختارهای عروقی مرتبط با آنها بررسی می‌شوند.

معمولاً به روش‌های مختلفی مانند رادیوگرافی، سی‌ تی ‌اسکن، ام ‌آر ‎آی و غیره برای بررسی موارد زیر انجام می‌شود:

• ضربه به سر یا گردن
• سکته مغزی
• مشکلات دیسک گردن
• پارکینسون
• آلزایمر
• ام اس
• خونریزی مغزی

رادیولوژی دستگاه تناسلی

منظور از رادیولوژی دستگاه تناسلی، ارائه تصاویری از دستگاه تناسلی زنان یا مردان به کمک روش‌هایی مانند سونوگرافی، رادیوگرافی و ام‌آر‌آی است.

معمولاً از آن برای بررسی وضعیت رحم، تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ، بیضه‌ها و پروستات استفاده می‌شود.

رادیولوژی مداخله‌ای یا اینترونشنال

پزشکان از این فناوری برای تشخیص یا درمان مشکلات هر قسمت از بدن استفاده می‌کنند. به‌جای اینکه نیاز باشد از طریق جراحی باز یا دوربین به داخل بدن نگاه کنند.

از روش‌های متداول رادیولوژی مداخله‌ای می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آنژیوگرافی یا آنژیوپلاستی
• بیوپسی سینه
• آمبولیزاسیون
• درمان‌های سرطان مانند آمبولیزاسیون تومور و ابلیشن تومور
• ورتبروپلاستی و کیفوپلاستی
• بیوپسی‌های سوزنی
• آمبولیزاسیون شریان رحمی
• قرار دادن لوله تغذیه
• قرار دادن کاتتر وریدی

جهت دریافت نوبت بخش رادیولوژی از مرکز تصویربرداری بیمارستان عدل تهران زیر نظر دکتر آیدین تقی لو، با شماره زیر تماس بگیرید:

جهت دریافت نوبت بخش رادیولوژی از مرکز تصویربرداری بیمارستان رسالت تهران زیر نظر دکتر آیدین تقی لو، با شماره زیر تماس بگیرید:

انواع رادیولوژی

چندین روش مختلف در جهت به دست آوردن تصاویر برای کمک به غربالگری، تشخیص یا نظارت بر شرایط پزشکی وجود دارد.

رادیولوژی عمومی

معمولا عکسبرداری با اشعه ایکس یا رادیوگرافی برای بررسی استخوان‌ها، قفسه سینه یا شکم به‌منظور تشخیص شکستگی، ذات‌الریه، انسداد روده و غیره انجام می‌شود. اگرچه روش موثری است اما اغلب برای تشخیص قطعی به روش‌های تصویربرداری دیگر مانند سی‌تی‌اسکن، ام‌آر‌آی، سونوگرافی و اسکن هسته ‌ای نیز نیاز است.

ممکن است از تکنیک‌های تخصصی اشعه ایکس برای غربالگری شرایط خاص استفاده شود. به عنوان مثال، از رادیوگرافی پانوراکس برای تشخیص مشکلات دندانی استفاده می‌شود. ماموگرافی یک تکنیک رادیولوژی دیجیتال است که از دوز پایین اشعه ایکس برای تصویربرداری از پستان‌ها و تشخیص سرطان سینه استفاده می‌کند.

فلوروسکوپی

در بخش قبلی به جزئیات کاملی از این روش اشاره کردیم.

سی ‌تی ‌اسکن

از اشعه ایکس به همراه یک کامپیوتر برای تولید تصاویر سه‌بعدی از داخل بدن استفاده می‌کند. این روش، جزئیات بیشتری نسبت به رادیوگرافی ارائه می‌دهد و معمولا با تزریق ماده حاجب انجام می‌شود.

تست تراکم استخوان

نوعی اسکن است که از دوز پایین اشعه ایکس برای اندازه‌گیری میزان کلسیم و سایر مواد معدنی موجود در استخوان استفاده می‌کند. بدین‌شکل، می‌توان میزان قدرت، استحکام و تراکم استخوان‌ها را ارزیابی کرد.

آنژیوگرافی

در آنژیوگرافی پزشک یک لوله توخالی نازک به نام کاتتر را از یک سرخرگ عبور می‌دهد و با احتیاط آن را به سمت قلب می‌برد. تصاویر اشعه ایکس به پزشک کمک می‌کنند تا کاتتر را به‌درستی هدایت کند.

هنگامی‌که کاتتر در جای خود قرار گرفت، ماده حاجب به داخل آن تزریق می‌شود. در نهایت تصاویر اشعه ایکس برای مشاهده چگونگی حرکت ماده حاجب در شریان گرفته می‌شوند. این ماده به برجسته کردن هرگونه انسداد در جریان خون کمک می‌کند.

ام‌ آر ‌آی

در این روش از میدان‌های مغناطیسی قوی برای ایجاد تصاویر واضح از داخل بدن استفاده می‌شود. برخلاف سایر روش‌ها اطلاعات دقیقی در مورد بافت‌های نرم ارائه می‌دهد و روش ایمنی است.

ماموگرافی

یک روش تصویربرداری با اشعه ایکس است که برای تشخیص زودهنگام سرطان و سایر بیماری‌های پستان انجام می‌شود. اصولا هم به‌عنوان یک ابزار تشخیصی و هم به‌عنوان یک ابزار غربالگری استفاده می‌شود.