پروستات غده‌ای کوچکی است که نقش مهمی در باوری مردان دارد‌. این عضو با افزایش سن با مشکلاتی مانند بزرگ شدن، التهاب و حتی سرطان مواجه می‌شود. یکی‌ از روش‌هایی که در تشخیص بیماری‌های مربوط به این قسمت از بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ سونوگرافی پروستات است. این روش به پزشکان کمک می‌کند تا هرگونه تغییرات در این ناحیه را تشخیص دهند و برای درمان آن گام بردارند.

سونوگرافی پروستات چیست؟

سونوگرافی پروستات، روشی غیرتهاجمی برای تصویربرداری از غده پروستات با کمک تابش امواج اولتراسوند به بافت مورد نظر است. در این روش تصاویر دقیقی از غده تیروئید و بافت‌های اطراف آن بدست می‌آید.

در این فرآیند، پروب سونوگرافی یا از طریق مقعد وارد راست‌روده می‌شود یا آنکه روی شکم به‌حرکت درمی‌آید و امواج صوتی را به پروستات ارسال می‌کند تا تصاویر موردنیاز به‌دست آید. این روش به‌دلیل عدم استفاده از پرتوهای رادیواکتیو، ایمن است و معمولاً در کمتر از یک ساعت انجام می‌شود.

مزایا و کاربردهای سونوگرافی در تشخیص مشکلات پروستات

سونوگرافی پروستات یک آزمایش بدون درد است که تصاویر واضحی از این ناحیه منتشر می‌کند. مهم‌ترین کاربردهای سونوگرافی غده پروستات عبارتند از:

• تشخیص مشکلات داخل پروستات
• تشخیص بزرگ شدن پروستات که به هیپرپلازی خوش‌خیم معروف است.
• بررسی رشد غیرطبیعی پروستات
• ارزیابی علت ناباروی‌ مردان
• بررسی ندول مشاهده شده در این ناحیه
• غربالگری سرطان
• نقش هدایتی برای روش‌هایی مانند بیوسی سوزنی
• بررسی مشکلات موجود در آزمایش خون
• ارزیابی اختلالات ادراری

انواع روش‌های انجام سونوگرافی پروستات

این آزمایش اغلب به دو روش زیر انجام می‌شود که در ادامه به توضیح آن‌ها می‌پردازیم:

سونوگرافی شکمی پروستات

پزشکان در این روش از یک مبدل یا پروب برای آزمایش استفاده می‌کنند.

1. در ابتدا برای انجام سونوگرافی شکم بیمار باید به پشت دراز بکشد.
2. سپس ژلی مخصوص به ناحیه شکم زده می‌شود تا امواح صوتی بهتر منتقل شوند.
3. در ادامه پزشک، پروب را روی شکم حرکت می‌دهد و تصاویری از داخل بدن روی مانیتور نمایش داده خواهد شد.

این روش برای ارزیابی مشکلاتی مانند مورفولوژی ناهموار، ظرفیت مثانه و ادرار باقیمانده بعد از خالی کردن مثانه کاربرد دارد.

از محدودیت‌های سونوگرافی شکمی می‌توان به عدم نمایش دقیق ساختار داخلی پروستات اشاره کرد.

 سونوگرافی مقعدی پروستات

سونوگرافی مقعدی تصاویر بسیار واضحی از ساختار داخلی پروستات ارائه می‌دهد به‌همین دلیل، بهترین روش برای تشخیص بیماری‌های این ناحیه محسوب می‌شود. 

1. برای انجام این سونوگرافی بیمار باید به پهلو دراز بکشد و زانوهای خود را جمع کند تا پروپ وارد مقعد شود.
2. قبل از وارد کردن پروب از ژل روان‌کننده استفاده می‌شود تا فرد کمتر احساس ناراحتی کند.
3. یک پروپ مخصوص و باریک از طریق مقعد وارد راست روده یا رکتوم می‌شود تا تصاویری از پروستات ارائه دهد.

این روش برای ارزیابی اندازه، شکل و ساختار داخلی، تشخیص سرطان پروستات، بررسی کیست‌ها، سنگ‌ها یا عفونت‌ها و بسیاری مشکلات دیگر استفاده می‌شود.

قبل از آزمایش پروستات چه اقداماتی لازم است؟

سونوگرافی پروستات یک آزمایش سرپایی محسوب می‌شود که قبل از آن به انجام کارهای زیادی نیاز ندارید. برخی از دستورالعمل‌های احتمالی برای این روش عبارتند از:

• چند ساعت قبل از سونو مقعدی، غذا نخورید.
• چند ساعت قبل از سونوی مقعدی برای پاکسازی روده‌ها، ملین یا آنما با دوز تجویزی پزشک مصرف کنید.
• مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی یا آسپرین‌ را از یک هفته قبل آزمایش قطع کنید.
• در روز آزمایش بدون لباس تنگ و جواهرات به مرکز مراجعه کنید.
• در صورت تزریق آرام بخش برای انجام سونوی پروستات مقعدی، حتماً فردی را به‌عنوان همراه با خود به مرکز ببرید تا در‌ کنار شما باشد.

اندازه طبیعی پروستات در سونوگرافی چقدر است؟

غده پروستات در مردان بزرگسال به اندازه یک توپ گردو است و وزنی در حدود ۱۵ تا ۲۰ گرم دارد.

میزان حجم غده پروستات در تصاویر سونوگرافی باید بین ۲۰ تا ۲۵ سانتی متر مکعب باشد.

این غده دارای چند نواحی به نام‌های انتقال، مرکزی و محیطی است که ناحیه محیطی بزرگترین بخش آن محسوب می‌شود و بیشتر سرطان‌ها نیز این قسمت شکل می‌گیر‌ند.

معنی هتروژن در سونوگرافی پروستات چیست؟

هتروژن در سونوگرافی پروستات به‌معنای ناهمگون بودن بافت پروستات است.

این اصطلاح نشان می‌دهد که بافت پروستات از نظر ساختار و تراکم یکنواخت و یکدست نیست.

هتروژن اغلب در مردان مسن شایع است و به بزرگ شدن پروستات منجر می‌شود. این مشکل ممکن است نشانه‌ای از سرطان‌های خوش‌خیم، بدخیم یا التهاب باشد.