عصب اولنار یکی از اصلی‌ترین اعصاب بازو که از گردن شروع می‌شود و تا انگشتان دست ادامه پیدا می‌کند. این اعصاب، حس را به قسمت زیرین ساعد، بخشی از کف دست و انگشتان چهارم و پنجم دست انتقال می‌دهد. با ارسال سیگنال‌های الکتریکی به برخی از ماهیچه‌های دست نیز اجازه خم شدن و حرکت می‌دهد.

ازآنجایی‌که عصب اولنار در نزدیکی سطح پوست قرار دارد، توسط ماهیچه‌ها و استخوان‌ها به خوبی محافظت نمی‌شود. به‌همین‌دلیل، در برابر فشرده شدن آسیب‌پذیر است و خطر گیرافتادن آن در میان بافت‌های اطراف وجود دارد. گیر افتادگی عصب اولنار با علائمی مانند درد و سوزن‌سوزن شدن قسمت‌هایی از دست همراه است. در موارد شدید می‌تواند باعث ضعف در دست و کاهش توده عضلانی آن شود.

گیر افتادگی عصب اولنار چیست؟

گیر افتادگی عصب اولنار یا سندرم تونل کوبیتال زمانی اتفاق می‌افتد که چیزی روی عصب اولنار در آرنج یا مچ دست فشار وارد کند. این مساله ممکن است منجر به بروز التهاب، درد عصبی و نوروپاتی (آسیب عصبی) شود و به مرور کار کردن با دست آسیب‌دیده را دشوار کند.

طبق تجربه، صدمه به دست، بروز کیست و سایر مشکلات می‌توانند باعث کشیدگی یا فشار بر عصب اولنار شوند. اگرچه درمان‌های غیرجراحی تاحدودی موثر هستند، اما اگر پزشک صلاح بداند برای آزادسازی عصب جراحی نیز انجام می‌شود.

انواع گیر افتادگی عصب اولنار

اصولاً متخصصان از این عارضه با عناوین دیگری مانند سندرم تونل کوبیتال، سندرم کانال گیون، نوروپاتی دوچرخه‌سوار یا فلج فرمان نیز یاد می‌کنند. زیرا عصب اولنار یک عصب طولانی است و در هر ناحیه از آن احتمال فشرده‌سازی وجود دارد.

گیرافتادن عصب اولنار می‌تواند در قسمت داخلی آرنج، در مچ دست یا نزدیک آن رخ دهد. درحالی‌که این دو ناحیه شایع‌ترین محل گیر افتادگی عصب اولنار هستند؛ این عارضه ممکن است در جایی بین مچ دست و آرنج یا بین آرنج و شانه در بالای بازو نیز بروز کند.

سندرم تونل کوبیتال به فشار یا کشش عصب اولنار در ناحیه آرنج و سندرم کانال گیون به گیر افتادن آن در مچ دست اشاره دارد. سندرم تونل کوبیتال یکی از رایج‌ترین انواع گیر افتادگی عصب اولنار است. درحالی‌که سندرم کانال گیون کمتر شایع است.

دلایل گیرافتادن عصب اولنار چیست؟

چندین عامل می‌توانند به عصب اولنار فشار وارد کنند. معمولاً گیر افتادن عصب اولنار آرنج زمانی رخ می‌دهد که این عصب در اثر خم نگهداشتن آرنج به مدت طولانی کشیده شود یا در اثر تکیه دادن آرنج به یک سطح جامد فشار مستقیمی بر روی آن وارد شود. سایر علل بالقوه، عبارتند از:

• بروز کیست یا تومور در آرنج
• آسیب قبلی به آرنج
• تجمع مایع و تورم پس از آسیب به آرنج
• آرتریت در آرنج

شایع‌ترین علت گیرکردگی عصب اولنار در مچ دست، بروز و رشد ممتد کیست خوش‌خیم روی مفصل مچ دست است.

همچنین ممکن است زمانی اتفاق بیافتد که با تکیه دادن به فرمان در طول دوچرخه‌سواری طولانی یا استفاده طولانی‌مدت از ابزارهای دستی مانند چکش یا چوب گلف، به عصب فشار مستقیم وارد شود. بنابراین، افراد زیر بیشتر در معرض ابتلا به گیر افتادگی عصب اولنار هستند:

• بازیکنان بیسبال، گلف‌بازان و تنیس‌بازان
• دوچرخه‌سواران
• کارگران ساختمانی
• تایپیست‌ها، نویسندگان و کسانی‌که مدام از صفحه کلید استفاده می‌کنند.
• وزنه‌برداران

علائم گیر افتادگی عصب اولنار

معمولاً علائم گیر افتادگی عصب اولنار به تدریج ظاهر می‌شوند و ممکن است رفع شده و دوباره عود کنند. همچنین اغلب در شب یا هنگام انجام فعالیت‌هایی که کشش یا فشار به آرنج یا مچ دست وارد می‌کنند، بدتر می‌شوند. رایج‌ترین آنها عبارتند از:

• احساس درد به‌خصوص در نواحی آرنج یا مچ دست
• منحنی شدن انگشتان چهارم و پنجم
• بی‌حسی یا سوزن‌سوزن شدن کف دست و انگشتان
• ضعف دست که نگهداشتن یا برداشتن وسایل یا انجام کارهای روزانه مانند نوشتن یا بستن دکمه پیراهن را دشوار می‌کند.
• تحلیل عضلات دست یا ساعد

خطرات گیرافتادن عصب اولنار

اگر گیرافتادگی عصب اولنار در آرنج یا مچ دست شدید شود، می‌تواند به مرور باعث تحلیل عضلات در این ناحیه شده و به یک مشکل دائمی تبدیل شود.

بنابرین، مهم است که برای افزایش کیفیت زندگی خود در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید. پزشک با انجام آزمایش‌های تصویربرداری می‌تواند شدت آسیب شبکه بازویی را تشخیص دهد.

راه‌های تشخیص گیر افتادگی عصب اولنار

پس از گرفتن یک شرح حال دقیق و معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است برای بررسی دقیق‌تر دستور انجام آزمایش‌های زیر را بدهد:

• الکترومیوگرافی (EMG) یا همان نوار عصب و عضله و مطالعه هدایت عصبی (NCS) برای ارزیابی نحوه عملکرد عضلات و اعصاب دست
• تکنیک‌های تصویربرداری پزشکی مانند ام آر آی، سونوگرافی اسکلتی عضلانی یا ام آر نوروگرافی (این روش از تنظیمات خاصی استفاده کرده و تصاویر دقیق‌تری از اعصاب تولید می‌کند) برای مشاهده وضعیت اعصاب و عضلات دست

مراکز تصویربرداری دکتر تقی لو مجهز به حرفه‎ای‌ترین دستگاه‌ها برای بررسی وضعیت عصب اولنار است. جهت تعیین وقت مشاوره با شماره زیر تماس بگیرید:

راه‌های درمان گیر افتادگی عصب اولنار

اگر شدت گرفتگی عصب اولنار خفیف تا متوسط باشد، پزشک ابتدا سعی می‌کند که با روش‌های غیرجراحی زیر آن را بهبود بخشد:

• تجویز داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی و سایر مسکن‌های با نسخه پزشک برای کمک به کاهش درد و التهاب
• فیزیوتراپی و کاردرمانی برای کمک به افزایش انعطاف‌پذیری دست، تقویت رباط‌ها و تاندون‌های دست و یادگیری انجام وظایف به روش‌های جدید تا کمتر عصب اولنار تحریک شود.
• بستن آتل یا بریس دست برای حمایت کردن و بی‌حرکت نگهداشتن مچ یا آرنج

زمانی‌که فیزیوتراپی و سایر روش‌های غیرجراحی در کنترل درد و بازیابی عملکرد دست موثر نباشند، جراحی آزادسازی عصب ممکن است بهترین گزینه باشد. در حال حاضر دو نوع جراحی آزادسازی عصب اولنار وجود دارد که عبارتند از:

1. در این روش جراح برشی در آرنج بیمار ایجاد می‌کند تا بتواند فشار عصب را رفع کند. سپس عصب را به قسمت داخلی بازو هدایت می‌کند تا در موقعیت بهتری قرار بگیرد.
2. در این روش جراح برای دسترسی به عصب اولنار، برشی در مچ دست ایجاد و به رفع فشار در آن محل کمک می‌کند.

اکثر افراد می‌توانند بعد از جراحی باند پانسمان خود را در عرض 24 ساعت برداشته و بخیه‌ها را بعد از گذشت 10 روز بکشند. البته بازگشت به فعالیت کامل ممکن است 4 تا 6 هفته طول بکشد.