مغز را می‌توان مهم‌ترین و حساس‌ترین عضو بدن انسان دانست که عملکرد صحیح آن به شبکه‌ای از رگ‌های خونی وابسته است. بروز هرگونه آسیب و التهاب در این رگ‌ها، مشکلات جدی برای انسان در پی دارد. واسکولیت مغزی یکی از اختلالاتی است که به التهاب رگ‌های خونی منجر می‌شود و بر عملکرد مغز تاثیرگذار است.

واسکولیت مغزی چیست؟

واسکولیت مغزی بیماری نادری است که التهاب رگ‌های خونی مغز و نخاع از رگ‌های خونی کوچک، متوسط تا بزرگ را درگیر می‌سازد. با بروز این اختلال، جریان خون مختل می‌شود ‌و مشکلاتی مانند آسیب عصبی، سکته مغزی، سردردهای شدید، تشنج و حتی کاهش سطح هوشیاری ایجاد خواهد شد.

واسکولیت مغزی ممکن است مستقیماً یا بر اثر بیماری‌هایی مانند لوپوس، آرتریت روماتوئید و عفونت بروز کند.

علائم واسکولیت مغزی چیست؟

معمولاً در هنگام بروز واسکولیت با علائمی روبرو می‌شود که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• سردرد شدید
• فراموشی
• سردرگمی
• ضعف و خستگی
• مشکلات بینایی
• تشنج
• ورم مغزی
• ناهنجاری‌های حسی

به چه دلایلی به واسکولیت مغز و نخاع دچار می‌شویم؟

تحقیقات تاکنون علت دقیق بروز واسکولیت مغزی را کشف نکرده‌اند.

برخی از محققان این بیماری‌ را به ژن‌های فرد مرتبط می‌دانند و بعضی دیگر علت آن ‌را حمله اشتباهی سیستم ایمنی بدن به رگ‌های خونی و سلول‌های آن ربط می‌دهند. با این حال، موارد  زیر ممکن است از علل بروز واسکولیت باشد:

• هپاتیت بی و سی
• سرطان خون
• بیماری‌های سیستم ایمنی مانند لوپوس
• آرتریت روماتوئید
• اسکلرودرمی

افراد ممکن است به‌دلایل مختلف و در هر سنی به این بیماری دچار شوند، اما برخی از عوامل خطر بروز آن‌ را افزایش می‌دهند. به‌طور مثال، سابقه خانوادگی، جنسیت، ژنتیک و سن از عوامل خطرزا برای این بیماری محسوب می‌شوند.

راه های تشخیص واسکولیت مغزی

برای تشخیص این اختلال از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

ام آر آی

ام آر آی مغز که با کمک ماده حاجب انجام می‌شود، سکته‌های کوچک و انفارکتوس را نشان می‌دهد.

ام آر آنژیوگرافی، رگ‌های خونی بزرگتر را به‌خوبی نمایان می‌سازد و به پزشکان برای تشخیص ناهنجاری‌ها کمک می‌کند.

همچنین روش ام آر آی پرفیوژن نیز برای بررسی نحوه خون‌رسانی به نواحی خاصی از مغز و تشخیص عملکرد رگ‌های خونی موثر است.

آنژیوگرافی مغز

سی تی آنژیوگرافی عروق مغزی اغلب برای تصویربرداری از عروق متوسط و بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرد. آنژیوگرافی مغز امکان نشان دادن تنگی یا انسداد رگ‌ها را دارد.

بیوپسی مغز

بیوپسی برای تشخیق قطعی واسکولیت مغز کاربرد دارد و با بررسی بافت‌های آسیب دیده می‌تواند التهاب رگ‌های خونی را نشان دهد.

این روش به‌دلیل تهاجمی بودن فقط در صورتی که ازمایش‌های دیگر بی‌نتیجه باشد، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

آزمایش خون

برخی اوقات با کمک آزمایش خون می‌توان نشانه‌های التهاب را مشاهده کرد. به‌طور مثال، میزان رسوب گلبول‌های قرمز، افزایش CRP، هپاتیت و سایر بیماری‌های عفونی که از دلایل ثانویه بروز اسکولیت است، با آزمایش‌های خون بررسی می‌‌شود.

پت اسکن

این روش را برای تشخیص التهاب عروق بزرگ استفاده می‌کنند و برای واسکولیت سیستمیک کاربرد ندارد.

جهت تشخیص بیماری واسکولیت می‌توانید به مراکز تصویربرداری دکتر آیدین تقی لو مراجعه کنید:

خطرات و عوارض واسکولیت مغزی چیست؟

بیمار ممکن است با عوارض جدی زیر روبرو شود:

• سکته مغزی که به‌دلیل لخته شدن یا انسداد رگ‌های خونی بوجود می‌آید.
• خونریزی مغزی که بر اثر پارگی‌ رگ‌های خونی ایجاد می‌شود.
• التهاب رگ‌های خونی که فعالیت طبیعی مغز را مختل می‌سازد و به تشنج منجر می‌شود.
• ممکن است فرد به اختلالات شناختی مانند سردرگمی، از دست دادن حافظه و مشکلاتی در تمرکز دچار می‌شود.
• ضعف و بی‌حسی مخصوصاً در یک طرف بدن که به‌دلیل نقص عصبی بوجود می‌آید.
• در بعضی موارد، به بروز مشکلات بینایی یا نابینایی منجر می‌شود.

راه‌های درمان

پزشکان پس از تشخیص بیماری، چندین روش را برای درمان واسکولیت به کار می‌برند. هر کدام باتوجه به اولیه یا ثانویه بودن بیماری مورد استفاده قرار می‌‌گیرد.

مصرف دار‌های کورتیکواستروئیدها

این داروها برای کاهش التهاب و سرکوب سیستم ایمنی بدن و جلوگیری از آسیب بیشتر مغزی کاربرد دارد.

داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی

در موارد خفیف‌تر، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی برای کنترل درد و التهاب استفاده می‌شوند.

پلاسمافرز

روش پلاسمافرز برای حذف آنتی بادی‌هایی که التهاب را از بین می‌برند بکار‌ می‌رود. این روش معمولاً در بیمارانی که به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهند، انجام می‌شود.

آنتی بیوتیک‌ها و داروهای ضد ویروسی

اگر عفونت عامل بروز واسکولیت مغزی باشد، معمولاً از داروهای آنتی بیوتیک و ضدویروسی برای درمان‌ آن استفاده می‌شود.