سی تی آنژیوگرافی کرونری (Coronary computed tomography angiography) یا همان CCTA، یک روش تصویربرداری غیرتهاجمی است که تصاویر سه ‌بعدی دقیقی از شریان‌های قلب تولید می‌کند. به کمک آن پزشک بتواند ناهنجاری‌ها در نحوه خونرسانی به قلب، وجود پلاک در عروق کرونر در اثر تجمع کلسیم، کلسترول یا چربی و علل برخی از بیماری‌های قلبی عروقی مانند بیماری عروق کرونر یا نارسایی قلبی را تشخیص دهد.

در طول آزمایش، برای افزایش وضوح تصاویر ماده حاجب (ماده کنتراست‌زا) به‌صورت داخل وریدی تزریق می‌شود و دستگاه سی تی اسکن از اشعه ایکس و فناوری کامپیوتری برای تولید تصاویر استفاده می‌کند.

چرا به سی تی آنژیوگرافی کرونری نیاز داریم؟

شریان‌های کرونر رگ‌های خونی هستند که خون را به ماهیچه قلب می‌رسانند. اگر این عروق به هر دلیلی تنگ یا مسدود شوند، احتمال بروز مشکلاتی مانند نارسایی، سکته و حمله قلبی در اثر کاهش قدرت عملکرد قلب وجود دارد. به‌همین‌دلیل، پزشکان از سی تی آنژیوگرافی کرونری برای موارد زیر استفاده می‌کنند:

• ارزیابی میزان خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر و نارسایی قلبی با توجه به بروز علائم درد قفسه سینه، دریافت نتایج مشکوک از تست‌های آزمایشگاهی و تست نوار قلب و دریافت نتایج نامشخص از تست استرس بیمار
• ارزیابی میزان خطر ابتلا به ​​​​بیماری عروق کرونر قبل از انجام انواع جراحی قلب
• مشاهده آناتومی یا ساختار غیرطبیعی عروق کرونر قلب
• ارزیابی دقیق علائم جدید یا میزان بدتر شدن علائم بیماری عروق کرونر
• بررسی نتایج بدست‌آمده از جراحی پیوند بای‌پس عروق کرونر قلب (CABG)

قابل ذکر است که پزشک متخصص قلب و عروق علاوه ‌بر شناسایی تنگی عروق کرونر، از این آزمایش می‌تواند برای بررسی سایر علل احتمالی درد قفسه سینه مانند لخته شدن خون در رگ‌های منتهی به ریه‌ها، فروپاشی ریه‌ها (پنوموتوراکس) یا ناهنجاری‌های آئورت نیز استفاده کند.

نحوه انجام سی تی آنژیوگرافی کرونر

ابتدا تکنسین ماده حاجب حاوی ید را به داخل ورید بازو تزریق می‌کند. احتمالا یک دارو مسدودکننده بتا برای کمک به کاهش ضربان قلب و داروی نیتروگلیسیرین برای گشاد کردن عروق کرونر نیز به شما داده می‌شود. قبل از دریافت این داروها در صورت داشتن حساسیت دارویی باید با پزشک متخصص مشورت کنید.

سپس تکنسین دیسک‌های پلاستیکی کوچکی که به دستگاه الکتروکاردیوگرام متصل هستند را روی قفسه سینه شما قرار می‌دهد تا رادیولوژیست بتواند در طی اسکن فعالیت الکتریکی قلب را بررسی کند.

در حین اسکن ممکن است رادیولوژیست از شما بخواهد که برای مدت کوتاهی نفس خود را حبس کنید و بی‌حرکت بمانید. زیرا حرکات جزئی بدن بر کیفیت تصاویر اثر می‌گذارند.

پس از سی تی آنژیوگرافی عروق کرونری می‌توانید به فعالیت‌های عادی روزانه خود بازگردید. البته بهتر است آب و مایعات بیشتری مصرف کنید تا ماده حاجب از طریق کلیه‌ها زودتر از بدن دفع شود.

اصولاً نتایج سی تی آنژیوگرافی کرونری توسط پزشک متخصص رادیولوژی و سونوگرافی تفسیر می‌شوند و یافته‌ها در قالب یک گزارش به همراه تصاویر برای پزشک متخصص قلب و عروق ارسال می‌شوند. پزشک معالج براساس داده‌های بدست‌آمده بهترین روش درمانی را برنامه‌ریزی می‌کند.

پیش از انجام سی تی آنژیوگرافی کرونری چه کارهایی باید انجام دهیم؟

مانند سی تی اسکن معمولی، قبل از سی تی آنژیوگرافی کرونری نیز باید هر نوع شی فلزی همراه با خود مانند جواهرات، سنجاق سر، عینک و دندان مصنوعی را خارج کنید. زیرا اجسام فلزی ممکن است بر کیفیت تصاویر اثر بگذارند. بهتر است در روز آزمایش یک لباس گشاد و راحت بپوشید.

قبل از آزمایش لیست تمام داروهایی که مصرف می‌کنید را به پزشک خود اطلاع دهید. به‌دلیل تزریق ماده حاجب، احتمالاً پزشک از شما می‌خواهد که چند ساعت قبل از سی تی چیزی نخورید یا ننوشید و در روز مراجعه ناشتا باشید. اگر سابقه آلرژی به مواد حاجب را دارید، حتما قبل از تزریق ذکر کنید.

اگر سابقه ابتلا به بیماری قلبی، آسم، دیابت، بیماری کلیوی، مشکلات تیروئیدی یا سرطان را دارید حتما به پزشک خود اطلاع دهید. زیرا هر یک از این بیماری‌ها ممکن است خطر بروز عوارض سی تی آنژیوگرافی در اثر تزریق ماده حاجب یا تماس با اشعه ایکس را افزایش دهند.

اگر باردار هستید یا قصد باردار شدن دارید حتما قبل از سی تی آنژیو قلب به پزشک معالج یا رادیولوژیست اطلاع دهید. زیرا تابش اشعه ایکس احتمال بروز ناهنجاری‌های ژنتیکی را در جنین افزایش می‌دهد.

در روز قبل از سی تی آنژیوگرافی کرونری از مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار، قرص‌های لاغری و ویاگرا یا هر دارو مشابه آن‌ها پرهیز کنید. زیرا ممکن است ضربان قلب را افزایش دهند و توانایی اسکن برای ارزیابی وجود پلاک در عروق کرونر را محدود کنند.

تفاوت بین سی تی اسکن قلب و سی تی آنژیوگرافی کرونری چیست؟

سی تی اسکن قلب یک روش کلی برای بررسی مشکلات ساختاری قلب، دریچه‌ها، شریان‌ها، آئورت و سایر قسمت‌های قلب است. این روش تصویربرداری انواع مختلفی دارد. به عنوان مثال، اگر برای مشاهده وضعیت شریان‌های کرونر قلب انجام شود به آن سی تی آنژیوگرافی کرونری گفته می‌شود.

اگر قرار باشد مشخص کند که آیا کلسیم در قلب شما تجمع یافته است یا خیر، اسکن کلسیم عروق کرونر نامیده می‌شود. گاهی نیز به همراه اسکن آئورت یا سی تی اسکن ریه برای بررسی مشکلات مربوط به شریان آئورت و شریان‌های ریوی انجام می‌شود.

بنابراین، سی تی آنژیوگرافی کرونری نوعی سی تی اسکن قلبی است که به طور مخصوص با تزریق ماده حاجب برای مشاهده شریان‌هایی که خون را به قلب شما می‌آورند، انجام می‌شود. قابل ذکر است که سایر روش‌های اسکن قلب ممکن است به تزریق ماده حاجب نیاز نداشته باشند.

چه کسانی نباید سی تی آنژیوگرافی عروق کرونری انجام دهند؟

در صورت ابتلا به بیماری‌های خاص مانند دیابت یا بیماری کلیوی، خطر کمی وجود دارد که ماده حاجب به کلیه‌های شما آسیب برساند. به‌همین‌دلیل اگر درگیر چنین بیماری‌هایی هستید، پزشک ممکن است انجام آزمایش تصویربرداری دیگری را توصیه کند.

اگرچه سی تی آنژیوگرافی کرونری از مقادیر کمی پرتو اشعه ایکس استفاده می‌کند، اما تماس با همین میزان پرتو نیز برای افراد باردار توصیه نمی‌شود. پس اگر باردار هستید یا فکر می‌کنید ممکن است باردار باشید، حتما از قبل به پزشک خود بگویید و از انجام سی تی خودداری کنید.

اگر سابقه واکنش آلرژیک به ماده حاجب را دارید، بهتر است به سراغ انجام روش تصویربرداری دیگری بروید.

افرادی‌که جثه خیلی بزرگ، اضافه وزن زیاد یا ریتم قلبی غیرطبیعی دارند، ممکن است کاندیدهای خوبی برای این آزمایش نباشند.

اگر نواحی پلاک قدیمی و سخت‌شده زیادی وجود داشته باشد، تفسیر تصاویر سی تی آنژیو قلب ممکن است دشوار باشد. معمولا این وضعیت در بیماران مسن‌تر دیده می‌شود.

جهت دریافت نوبت بخش سی تی اسکن از مرکز تصویربرداری بیمارستان عدل تهران با مدیریت دکتر آیدین تقی لو، با شماره زیر تماس بگیرید: