سی تی آنژیوگرافی عروق مغزی روشی است که از ماده حاجب (ماده کنتراست‌زا) و اشعه ایکس برای مشاهده نحوه جریان خون در مغز استفاده می‌کند. در سی تی آنژیوگرافی مغز به‌صورت تخصصی شریان‌های مغز به‌خصوص شریان‌های کاروتید داخلی و خارجی و شریان‌های مهره‌ای، به تصویر کشیده می‌شوند.

 به طور کلی، از سی تی آنژیوگرافی (CTA) برای تجسم نحوه جریان خون در شریان‌های (سرخرگ‌ها) سراسر بدن استفاده می‌شود. از شریان‌هایی که به مغز خونرسانی می‌کنند تا آنهایی‌که خون را به ریه‌ها، کلیه‌ و بازو و پاها می‌رسانند.

چه مواقعی به سی تی اسکن آنژیوگرافی عروق مغزی نیاز هست؟

سی تی آنژیوگرافی شریان های مغزی اغلب برای شناسایی یا تایید بیماری‌های زیر استفاده می‌شود:

• ناهنجاری عروق مغز (عروق خونی غیرطبیعی در مغز)
• آنوریسم مغزی (برآمدگی یا بیرون‌زدگی رگ خونی در مغز)
• ناهنجاری شریانی وریدی مغز (ارتباط غیرطبیعی بین شریان‌ها و وریدها در مغز)
• واسکولیت مغزی (التهاب دیواره رگ‌های خونی در مغز)
• باریک شدن رگ‌های مغز

گاهی اوقات نیز برای موارد زیر نیز انجام می‌شود:

• بررسی کیفیت جریان خون تومور قبل از جراحی تومور
• ارزیابی وضعیت، قبل از جراحی عروق سر و گردن
• یافتن مسیر لخته‌ای که ممکن است باعث سکته شده باشد
• بررسی میزان آسیب به عروق خونی پس از ضربه به سر یا گردن

قابل ذکر است که سی تی آنژیوگرافی شریان‌های مغزی ممکن است برای به دست آوردن اطلاعات دقیق‌تر پس از شناسایی موارد غیرطبیعی توسط ام آر آی یا سی تی اسکن مغز مورد استفاده قرار گیرد.

این آزمایش همچنین به‌عنوان رادیولوژی مداخله‌ ای، در قالب بخشی از روند درمان سکته مغزی یا درمان آنوریسم مغزی نیز انجام می‌شود.

پزشک بابت چه علائمی سی تی آنژیوگرافی شریان های مغزی تجویز می‌کند؟

معمولا اگر پزشک شما متوجه علائم یا نشانه‌های زیر شود، دستور انجام آن را می‌دهد:

• تغییر در تفکر یا رفتار
• مشکل در تلفظ کلمات
• سرگیجه
• دوبینی یا از دست دادن بینایی
• غش کردن
• سردرد
• کم‌شنوایی
• بی‌حسی یا سوزن‌سوزن شدن، اغلب در صورت یا پوست سر
• مشکلات بلع
• سکته
• حمله ایسکمیک گذرا (TIA)
• ضعف در یک قسمت از بدن

نحوه انجام سی تی آنژیوگرافی عروق مغزی

مانند سی تی آنژیوگرافی عروق کرونری، سی تی آنژیوگرافی عروق مغزی نیز روش کم‌ تهاجمی‌ است و نیاز به بستری شدن ندارد. ابتدا ماده حاجب به داخل یکی از وریدهای دست شما تزریق می‌شود. بعد از گذشت 15 تا 30 دقیقه از شما خواسته می‌شود که روی تخت دستگاه سی تی دراز بکشید.

تخت به‌صورت خودکار وارد بخش لوله‌مانند دستگاه می‌شود. درحالی‌که داخل اسکنر هستید، پرتوهای اشعه ایکس از یک دستگاه چرخان و از چندین زوایای مختلف از ناحیه مورد نظر مغز عبور داده می‌شوند. این کار کمک می‌کند تا تصاویر مقطعی ایجاد شوند و در نهایت توسط کامپیوتر به تصاویر سه ‌بعدی مونتاژ شوند.

در طول آزمایش باید بی‌حرکت باشید، زیرا حرکت باعث تار شدن تصاویر می‌شود. ممکن است به شما گفته شود که برای مدت کوتاهی نفس خود را حبس کنید. معمولا این روش در طی چند دقیقه انجام می‌شود.

مزایای سی تی آنژیوگرافی شریان های مغزی چیست؟

• این روش نسبت به آنژیوگرافی مغز پیچیدگی و خطر کمتری دارد و سریع، راحت و بدون درد است. زیرا نیاز به جراحی، بیهوشی و کاتتریزاسیون ندارد.
• به‌دلیل ارائه تصاویر دقیق و جزئیات کافی از آناتومی و وضعیت عروق مغز، در اغلب موارد نیاز به انجام آنژیوگرافی مغز را برطرف می‌کند.
• هزینه انجام آن کمتر از روش‌های تشخیصی دیگر مانند ام آر آی مغز یا آنژیوگرافی مغز است.
• دوز اشعه ایکس مورد استفاده برای این روش خیلی زیاد نیست و پس از انجام آن نیز هیچ تشعشی در بدن بیمار باقی نمی‌‌ماند.

خطرات و عوارض سی تی آنژیوگرافی شریان‌های مغزی چیست؟

• انجام مکرر آن به‌دلیل قرار گرفتن در معرض تشعشعات، ممکن است با خطر بروز جهش ژنتیکی و سرطان همراه باشد.
• خانم‌های باردار به‌دلیل خطر بروز ناهنجاری در جنین در اثر تابش اشعه ایکس، امکان انجام آن را ندارند.
• اگر سابقه حساسیت شدید به ماده حاجب را دارید یا به نارسایی کلیه مبتلا هستید؛ نمی‌توانید این روش را انجام دهید.
• کسانی‌که درگیر کلاستروفوبیا یا تنگناهراسی هستند؛ احتمالا از انجام این روش امتناع یا قبل از ورود به دستگاه سی تی آرامبخش دریافت می‌کنند.
• کسانی‌که اضافه وزن دارند (بیش از 135 کیلوگرم) معمولا نمی‌توانند آزمایش را انجام دهند. زیرا ممکن است دستگاه آسیب ببیند.

قبل از سی تی اسکن آنژیوگرافی مغزی چه کارهایی انجام دهیم؟

اگر قصد باردار شدن دارید یا باردار هستید، حتما از قبل به پزشک معالج یو رادیولوژیست خبر دهید. قبل از مراجعه به مرکز تصویربرداری وسایل فلزی همراه با خود مانند جواهرات، عینک، گیره و غیره را خارج کنید.

قبل از تزریق ماده حاجب لازم است به مدت 4 تا 6 ساعت ناشتا باشید و چیزی نخورید یا ننوشید. اگر سابقه واکنش آلرژیک به این ماده را دارید، حتما به رادیولوژیست اطلاع دهید. ممکن است لازم باشد قبل از تزریق یک دارو ضدآلرژی مصرف کنید.

اگر به دیابت نوع 2 مبتلا هستید و داروی متفورمین (گلوکوفاژ) مصرف می‌کنید؛ قبل از دریافت ماده حاجب به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است لازم باشد اقدامات احتیاطی بیشتری انجام شود. با توجه به اینکه دریافت ماده حاجب می‌تواند مشکلات عملکرد کلیه را در افراد دارای کلیه‌های ضعیف بدتر کند؛ اگر سابقه مشکلات کلیوی دارید با پزشک خود صحبت کنید.

جهت انجام انواع سی تی اسکن در مرکز تصویربرداری بیمارستان عدل تهران زیر نظر دکتر آیدین تقی لو، با شماره زیر تماس بگیرید: