عوامل مختلفی مانند انواع بیماریها، آلودگی و استرس موجب شده تا افراد بسیاری به سردرد مبتلا شوند. در میان انواع سردردها که با دلایل مختلف ایجاد میشود، سردرد بازگشتی یکی از نادرترینها بهشمار میرود که بهدلیل مصرف بیش از اندازه داروها بوجود میآید و اغلب در افراد مبتلا به میگرن دیده میشود.
سردرد بازگشتی چیست؟
سردرد بازگشتی که به آن سردرد مصرف بیش از حد دارو (MOH) نیز میگویند، نوعی سردرد است که بهدلیل مصرف بیش از اندازه داروهای مسکن ایجاد میشود. این نوع سردرد اغلب افرادی را که بهدلیل میگرن یا سردردهای مختلف دائماً دارو مصرف میکنند، درگیر میسازد.
در این حالت استفاده زیاد از داروها بهجای درمان سردرد، چرخهای معیوب ایجاد میکند. بنابراین، اگر جزو افرادی هستید که دائماً به سراغ مصرف مسکنهایی مانند آسپرین، استامینوفن، تریپتانها و غیره برای درمان سردرد میروید، احتمال آنکه با سردرد بازگشتی روبرو شوید، بسیار بالا است.
علائم سردرد بازگشتی چیست؟
هریک از انواع سردرد دارای علائم مخصوصی هستند که آنها را از سایرین متمایز میسازد، سردرد بازگشتی نیز از این قاعده مستثنی نیست. مهمترین این علائم شامل موارد زیر است:
- تقریبا هر روز رخ میدهد.
- به بیدار شدن از خواب منجر میشود.
- با مصرف داروی مسکن بهبود میباید.
- با از بین رفتن اثرات دارو مجدداً باز میگردد.
- حالت تهوع
- بیقراری و مشکل تمرکز
- مشکلات حافظه و تحریکپذیری
دلایل بروز سردرد بازگشتی چیست؟
پزشکان مصرف بیش از اندازه دارو را از علل اصلی بروز سردرد بازگشتی میدانند، هرچند که علت دقیق آن هنوز بهطور کامل مشخص نیست. داروهای تحریک کننده شامل موارد زیر است:
- داروهایی مانند استامینوفن یا ناپروکسن اگرچه خطر کمتری دارند، اما مصرف مکرر یا بالاتر از دوز توصیهشده میتواند به بروز این نوع سردرد منجر شود.
- داروهایی که ترکیبی از کافئین، آسپرین یا استامینوفن هستند. البته اگر دارو حاوی ترکیبات آرامبخش مانند بوتالبیتال باشد، خطر بروز درد بسیار بیشتر خواهد شد.
- داروهای خاصی که برای میگرن استفاده میشوند، مانند تریپتانها.
- ترامادول یا اکسیکودون یکی از خطرناکترین گروهها هستند. مصرف این داروها در دورههای ده روزه یا بیشتر در ماه به ایجاد سردرد ناشی از مصرف بیش از حد دارو منجر میشود.
راههای درمان سردرد بازگشتی
یکی از مهمترین راههای درمان سردرد بازگشتی، قطع یا کاهش مصرف داروهای مسکن و ضد درد است. از دیگر راههای کمک به بهبود بیمارانی که با این مشکل درگیر هستند، میتوان موارد زیر را نام برد.
شکستن چرخه مصرف دارو
زمانیکه بهسراغ قطع مصرف داروهای مسکن میروید، با مشکلاتی مانند عصبی شدن، بیقراری، حالت تهوع، استفراغ، بیخوابی و یبوست روبرو میشوید. شما ممکن است ظرف چند روز بهبود یابید یا آنکه مدتها با این علائم دست و پنجه نرم کنید.
برخی از پزشکان برای تسکین عوارض جانبی قطع دارو، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی، ضد تهوع و غیره را تجویز میکنند.
بستری در بیمارستان
برخی از بیمارانی که داروهایی مانند قرص ضدافسردگی و اضطراب، داروهای حاوی مواد مخدر، آرام بخش بوتالبیتال یا باربیتوراتها استفاده میکنند، برای قطع آنها باید در بیمارستان بستری شوند و تحت نظر باشند.
داروهای پیشگیرانه
داروهایی وجود دارند که به افراد برای درمان سردرد بازگشتی کمک میکنند. این داروها در شکستن چرخه سردردهای زمینهای مانند سردرد تنشی موثر هستند. برخی از داروهای پیشگیرانه عبارتند از:
- ضد تشنج مانند توپیرامات
- ضد افسردگی مانند آمی تریپتیلین
- مسدودکننده بتا مثل پروپرانول
- مسدود کننده کانال کلسیم مثل داروی وراپامیل
تزریق بوتاکس
در سالهای اخیر، تزریق بوتاکس بهعنوان یکی از روشهای درمان سردرد بازگشتی و انواع دیگر سردردها مورد استفاده قرار گرفته است. تزریق آنابوتولینوم توکسین ممکن است به کاهش تعداد دفعات سردرها منجر شود.
لازم به ذکر است که بوتاکس برای درمان سردرد سینوسی کاربردی ندارد.
راههای پیشگیری
- برای استفاده از داروهای ضد سردرد فقط و فقط به دستور پزشک عمل کنید. اگر بیش از دو بار در هفته به این داروها نیاز دارید، حتماً موضوع را با پزشک خود در میان قرار دهید.
- از مصرف داروهایی که ترکیبات بوتالبیتال یا مواد مخدر دارند، بدون تجویز پزشک خودداری کنید؛ زیرا این داروها احتمال ایجاد سردردهای بازگشتی را افزایش میدهند.
- مسکنهای بدون نسخه را فقط در مواقع ضروری استفاده کنید.
- عوامل محرک سردرد را با کمک پزشکان شناسایی کنید.
- برای داشتن خوابی منظم، ساعت خواب و بیداری خود را ثابت نگه دارید.
- هیچ وعده غذایی را حذف نکنید.
- روز خود را با یک صبحانه مغذی شروع کنید و وعدههای ناهار و شام را در زمان مشخص بخورید.
- به مقدار کافی آب بنوشید و تا حد ممکن از مایعات بدون کافئین استفاده کنید.
- فعالیتهای بدنی منظم مانند پیادهروی، شنا یا دوچرخهسواری به کاهش سردرد کمک میکنند.
- استرس خود را با برنامهریزی بهتر کارهای روزمره کاهش دهید.
- اگر اضافهوزن دارید، بهفکر کاهش وزن باشید.
- مصرف سیگار یکی از عوامل تشدید سردرد است. به فکر ترک باشید!
- مصرف روزانه کافئین را محدود کنید، زیرا استفاده مداوم از این ماده میتواند سردردهای بازگشتی را تشدید میکند.
تشخیص و مراجعه به پزشک
پزشکان اغلب با بررسی سابقه سردرد و داروهایی که مصرف میکنید، به تشخیص سردرد بازگشتی میپردازند. بیشتر افراد مبتلا چند روز در طول ماه با این مشکل مواجه هستند که در صورت شدت یافتن آن باید به پزشک مراجعه کنند.
در موارد شدید ممکن است پزشکان از روشهای آزمایش خون یا تصویربرداری پزشکی نیز کمک بگیرند.
اگر با شروع سردرد دچار علائم زیر میشوید، بهتر است سریعاً به پزشک مراجعه کنید:
- سردرد ناگهانی و شدید
- با تب، دوبینی، ضعف و گیجی همراه است.
- بهدلیل آسیب به سر رخ داده است.
- با استراحت بهبود نمییابد.
- با تنگی نفس همراه است.
- در حالت ایستاده شدیدتر میشود.
سردردهای بازگشتی در افراد مبتلا به میگرن بیشتر رخ میدهد؟
معمولاً افرادی که میگرن دارند، از داروهای مسکن یا قرصهای مخصوص این بیماری استفاده میکنند بنابراین، بیشتر از افراد معمولی در معرض ابتلا به سردردهای بازگشتی هستند.
0 Comments