بیماری دژنراتیو نتیجه یک فرآیند مستمر و مبتنی بر تغییرات سلولی است. معمولا این تغییرات به شکل تخریب سلول‌‌ها، بر بافت‌ها یا اندام‌ها تأثیر می‌گذارند و با گذشت زمان به طور فزاینده‌ای بدتر می‌شوند. براساس نواحی آسیب‌دیده بدن، انواع بیماری دژنراتیو وجود دارد. به عنوان مثال، در اثر از بین رفتن ساختار یا عملکرد سلول‌های سیستم عصبی مرکزی، بیماری‌های نورودژنراتیو مانند بیماری آلزایمر، ام اس، بیماری پارکینسون و غیره بروز می‌کنند.

خطر بروز بسیاری از این بیماری‌ها با ژنتیک، سن و نوع سبک زندگی مرتبط است. گاهی روش قطعی برای درمان دژنراتیو وجود ندارد و فقط می‌توان به کاهش و بهبود علائم آن کمک کرد. در ادامه به جزئیات بیشتری از علائم دژنراتیو، علل و نحوه مدیریت آن اشاره خواهیم کرد.

انواع بیماری دژنراتیو چیست؟

همانطورکه ذکر شد، بیماری دژنراتیو با بدتر شدن عملکرد و ساختار قسمت‌های آسیب‌دیده بدن همراه است. یعنی فردی که تحت تأثیر این بیماری قرار می‌گیرد، ممکن است در تنفس، عملکرد عصبی، عملکرد قلب، صحبت کردن، حفظ تعادل بدن، حافظه و غیره مشکلاتی داشته باشد. معمولاً این مشکلات با گذشت زمان و شروع روند پیری بدتر می‌شوند. بر این اساس، انواع بیماری دژنراتیو وجود دارد که در ادامه به هرکدام اشاره خواهیم کرد.

بیماری‌های نورودژنراتیو

بیماری‌های نورودژنراتیو یا دژنراتیو سیستم عصبی، نورون‌های سیستم عصبی مرکزی را تحت تأثیر قرار می‌دهند. در این وضعیت، نورون‌ها با گذشت زمان تمایل به زوال یا انحطاط دارند. نمونه‌هایی از بیماری‌های دژنراتیو عصبی عبارتند از:

• بیماری آلزایمر. مغز بیمار مبتلا به آلزایمر به دلیل مرگ نورون‌ها، دچار انقباض می‌شود. به همین دلیل، عملکرد شناختی مغز و قدرت حافظه و زبان به شدت مختل می‌شوند.
• بیماری پارکینسون. پارکینسون نیز یک بیماری دژنراتیو مغزی شایع است که سلول‌های عصبی حاوی ملانین در ساقه مغز را درگیر می‌کند. برادی‌کینزی (حرکات آهسته) یکی از علائم اصلی آن است. همچنین، افراد مبتلا به آن علائمی مانند لرزش دست، اختلالات گفتاری، مشکلات حرکتی و در نهایت کند شدن فرآیندهای ذهنی و زوال عقل را نشان می‌دهند.
• بیماری هانتینگتون. یک بیماری ارثی است که با زوال ذهنی و جسمی مشخص می‌شود. فرد مبتلا به آن ابتدا با عدم تعادل بدن و عدم هماهنگی حرکات و اختلال در توانایی‌های ذهنی مواجه می‌شود.
• اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS). بیماری است که در اثر مرگ نورون‌هایی که ماهیچه‌های ارادی را کنترل می‌کنند، ایجاد می‌شود. به همین دلیل، توانایی استفاده از دست و پا، صحبت کردن و بلع برای بیمار مشکل می‌شود.
• آتروفی سیستم چندگانه (MSA). این بیماری با تخریب بخشی از سیستم عصبی، بر عملکردهای غیرارادی بدن مانند فشار خون، تنفس و عملکرد مثانه تأثیر می‌گذارد.
• ام اس. این بیماری با تجمع تدریجی پلاک، به ویژه در نواحی اطراف بطن مغز مشخص و باعث ایجاد مشکلاتی در انجام حرکات بدن می‌شود.
• بیماری نورون حرکتی. یک بیماری عصبی پیشرونده است که نورون‌های حرکتی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. آسیب به آن‌ها باعث ضعف و تحلیل عضلات می‌شود.

سرطان‌ها

انواع سرطان جزو بیماری‌های دژنراتیو محسوب می‌شوند. زیرا سلول‌های سرطانی با تکثیر غیرطبیعی می‌توانند بر عملکرد سلول‌های مجاور تأثیر بگذارد.

به عنوان مثال، بروز توده در ریه‌ها می‌تواند فضا اشغال کند و از جذب اکسیژن کافی توسط سلول‌های ریه جلوگیری کند. همچنین می‌تواند پاسخ ایمنی را مختل کند و خطر ابتلا به عفونت‌های ریوی را افزایش دهد.

بیماری عروق کرونر

علت اصلی حمله قلبی است. چراکه باعث باریک شدن یا انسداد شریان‌های کرونر قلب می‌شود.

گاهی برای درمان دژنراتیو قلب لازم است جراحی انجام شود.

بیماری دژنراسیون ماکولا

یک وضعیت پزشکی است که در اثر آسیب به ماکولا (لکه زرد) چشم ایجاد می‌شود. فرد مبتلا به آن ممکن است ابتدا تاری دید را در تجربه کند. اما با گذشت زمان، وضعیت بینایی او بدتر می‌شود و ممکن است به کوری ختم شود.

استئوآرتریت یا آرتروز

ایک بیماری غیر التهابی دژنراتیو مفصلی است که عمدتاً در افراد مسن رخ می‌دهد. این بیماری باعث تخریب غضروف و تغییرات در غشای سینوویال مفصل می‌شود. معمولاً با احساس درد و سفتی در مفاصل همراه است.

بیماری دژنراتیو ستون فقرات

بیماری دژنراتیو دیسک زمانی رخ می‌دهد که دیسک‌های ستون فقرات شروع به از بین رفتن کنند. در نتیجه، باعث از دست دادن تدریجی ساختار و عملکرد طبیعی ستون فقرات می‌شود.

معمولاً به دلیل افزایش سن ایجاد می‌شود، اما ممکن است نتیجه بروز تومورها، عفونت ها یا آرتریت نیز باشد.

پوکی استخوان

استخوان‌ها را ضعیف و شکننده می‌کند. به همین دلیل، فرد مبتلا به آن در معرض خطر بیشتری برای شکستگی است.

علائم بیماری دژنراتیو چیست؟

علائم انواع بیماری دژنراتیو معمولاً خود را از طریق عملکرد غیرطبیعی اندام‌ها نشان می‌دهند. از این رو:

• بارزترین علائم دژنراتیو سیستم عصبی مرکزی، مشکلات شناختی و ذهنی مغز است.
• بیماری عروق کرونر با تنگی نفس و احساس درد در ناحیه قلب بروز می‌کند.
• اولین نشانه دژنراسیون ماکولا، تاری دید است.
• نشانه آرتروز مفصل زانو، احساس درد یا شنیدن صداهای غیرطبیعی هنگام بالا رفتن از پله است.
• بیماری دژنراتیو ستون فقرات باعث گردن‌درد و کمردرد می‌شود.

دلایل بروز بیماری دژنراتیو

در اغلب موارد علت بروز بیماری‌های دژنراتیو، افزایش سن و ژنتیک است. زیرا آسیب به DNA سلول در اثر بالا رفتن سن و مشکلات ژنتیکی، زمینه تخریب سلول را فراهم می‌کند.

گاهی نیز در اثر تماس با ویروس‌ها، سموم یا سایر مواد شیمیایی بروز می‌کنند.

در مواردی نیز این بیماری‌ها علت شناخته‌ای ندارند.

چه افرادی بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند؟

پزشکان معتقدند که خطر بروز آن در افراد زیر بیشتر است:

• افراد بالای 50 سال
• افراد چاق
• کسانی که سبک زندگی و تغذیه نادرستی دارند و مدام سیگار می‌کشند و الکل مصرف می‌کنند.
• افرادی که سابقه خانوادگی ابتلا به انواع بیماری دژنراتیو را دارند.
• کسانی که سابقه ابتلا به ویروس اپشتین بار، HIV، ویروس هپاتیت B، ویروس هپاتیت C، ویروس پاپیلومای انسانی و هلیکوباکتر پیلوری را دارند.

جهت انجام انواع تصویربرداری در مرکز تصویربرداری بیمارستان عدل تهران با مدیریت دکتر آیدین تقی لو، با شماره زیر تماس بگیرید:

جهت انجام انواع تصویربرداری در مرکز تصویربرداری بیمارستان رسالت تهران زیر نظر دکتر تقی لو، با شماره زیر تماس بگیرید:

روش‌های تشخیص بیماری دژنراتیو

پزشک برای تشخیص ابتدا سوالاتی در مورد علائم و سابقه خانوادگی بیمار می‌پرسد. سپس بیمار را معاینه و برای ارزیابی قطعی دستور انجام یک یا چند مورد از آزمایش‌های زیر را می‌دهد:

• آزمایش خون. معمولا برای تشخیص علائم دژنراتیو سرطان‌ها، بیماری عروق کرونر و آرتروز انجام می‌شود.
• آزمایش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی، سی تی اسکن مغز، حجم ‌سنجی مغز، ام آر ای مغز و غیره. اصولاً برای تشخیص بیماری‌های نورودژنراتیو و دژنراتیو ستون فقرات تجویز می‌شود.

مراکز تصویربرداری دکتر تقی لو از بهترین‌ها در زمینه تصویربرداری عصبی پیشرفته است. می‌توانید از خدمات عالی آن برای تشخیص انواع بیماری‌های دژنراتیو، به خصوص آلزایمر، ام اس و پارکینسون استفاده کنید. در این مراکز از پیشرفته‌ترین دستگاه‌های تصویربرداری مغز و تکنیک‌ها برای تشخیص هرچه دقیق‌تر بیماری های دژانتیو استفاده می‌شود.

روش‌های درمان بیماری دژنراتیو

اگرچه بسیاری از بیماری‌های دژنراتیو را می‌توان با دارودرمانی، ورزش و تغییر در عادات غذایی و سبک زندگی درمان کرد؛ اما هنوز چند بیماری وجود دارند که هیچ درمان قطعی برای آن‌ها یافت نشده است. فقط می‌توان با تجویز دارو و توانبخشی مناسب، علائم را مدیریت کرد و سرعت پیشرفت آن‌ها را کاهش داد. آلزایمر، پارکینسون و آرتریت روماتوئید از جمله این بیماری‌ها هستند.

توصیه می‌کنیم روند تشخیص و درمان دژنراتیو را به تعویق نیاندازید. زیرا یک بیماری پیشرونده است و با گذشت زمان می‌تواند عملکرد اندام آسیب‌دیده را به کمترین حد ممکن برساند.