ام آر آی دیفیوژن روشی کارآمدتری نسبت به ام آر آی معمولی برای تشخیص برخی از بیماری‌ها و اختلالات مانند ایسکمی حاد مغز است. از نظر محققان، وضوح تصاویر ام آر آی معمولی کمی محدود است. همین مسئله باعث شد تا ام آر آی دیفیوژن به‌عنوان روشی برای بررسی ساختار بافت در مقیاس میکروسکوپی پدیدار شود.

این نوع MRI می‌تواند اطلاعات منحصربه‌فردی در مورد معماری عملکردی بافت‌ها ارائه دهد. چراکه ریزحرکات مولکول‌های آب را بررسی می‌کند. انتشار مولکول‌های آب در بدن ممکن است آزاد باشد (مانند مایع مغزی نخاعی) یا توسط غشای سلولی، ماکرومولکول‌ها و فیبرها محدود شده باشد. این مولکول‌ها می‌توانند در تمام جهت‌های فضایی (همسانگرد) یا در یک جهت معین (ناهمسانگرد) مانند رشته‌های عصبی حرکت کنند.

اخیراً تصویربرداری دیفیوژن مانند ام آر آی پرفیوژن، به شاخصی از تصویربرداری بالینی مدرن تبدیل شده است. عمدتاً برای بررسی اختلالات عصبی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مزایا و کاربردهای ام آر آی دیفیوژن

اغلب ام آر آی دیفیوژن برای تولید تصاویر از ساختار مغز استفاده می‌شود. چراکه انقلابی در مدیریت ایسکمی حاد مغزی (سکته مغزی) ایجاد کرده و جان بسیاری از بیماران را نجات داده است.

همچنین تصویربرداری دیفیوژن نیازی به تزریق ردیاب یا ماده حاجب ندارد و به سرعت در حال تبدیل شدن به یک روش انتخابی برای تشخیص محل ضایعات بدخیم است. در حال حاضر به طور گسترده برای تشخیص و مدیریت سرطان‌ها به‌خصوص در شرایط متاستاز به سینه، پروستات و کبد استفاده می‌شود.

یکی دیگر از زمینه‌های اصلی کاربرد آن، نقشه برداری از مغز و تولید نقشه‌های سه ‌بعدی خیره‌کننده از اتصالات مغزی است. این مسئله امکان انجام تحقیقات برای درک ارتباطات معیوب مغز در برخی از اختلالات روانپزشکی را فراهم کرده است.

اخیراً ام آر آی دیفیوژن برای نظارت بر تغییرات دینامیکی که در ساختار بافت عصبی در طول فعال ‌سازی مغز رخ می‌دهد، انجام می‌شود. یک رویکرد جدید از ام آر آی مغز که برای تصویربرداری عصبی عملکردی و بررسی مکانیسم‌های زیربنایی فعال‌سازی عصبی مغز مناسب است.

انواع ام آر آی دیفیوژن چیست؟

دو نوع ام آر آی دیفیوژن به شرح زیر وجود دارد:

1.     تصویربرداری dwi

مخفف عبارت Diffusion weighted imaging به معنای تصویربرداری بر وزن انتشار است. در اصل شکلی از ام ار ای است که بر اساس اندازه‌گیری حرکت تصادفی براونی مولکول‌های آب در یک بافت عمل می‌کند.

معمولاً در این شرایط، بافت‌هایی که دارای توده سلولی یا همان تومور هستند، ضرایب انتشار کمتری را نشان می‌دهند. به‌همین‌دلیل، این روش برای تشخیص دقیق تومور و ایسکمی مغزی مفید است.

2.     ام آر آی dti

مخفف عبارت  Diffusion Tensor Imaging به معنای تصویربرداری تنسور انتشاری است. این روش نوین‌تر از تصویربرداری dwi است و اطلاعات دقیق‌تری در مورد ساختار میکروسکوپی سیستم اعصاب مرکزی ارائه می‌دهد. چراکه قابلیت آن را دارد که رشته‌های ماده سفیدی را که بخش‌های مختلف مغز را به هم متصل می‌کنند، شناسایی کند.

ام آر آی dti مانند تراکتوگرافی، اغلب برای ترسیم نواحی خاص مغز قبل از جراحی انجام می‌شود.

اقدامات لازم قبل از آزمایش

قبل از انجام آن لازم است در مورد سابقه پزشکی و داروهای مصرفی خود اطلاعات کاملی به رادیولوژیست ارائه دهید. به‌خصوص اگر باردار هستید یا دستگاه‌های فلزی و الکتریکی مانند ضربان‌ساز قلب، گیره آنوریسم، پروتز زانو و غیره در داخل بدن خود دارید. زیرا میدان مغناطیسی قوی دستگاه قدرت جذب وسایل فلزی را دارد. در نتیجه ممکن است باعث جابه‌جا شدن این ابزارها در بدن شما شود که خطرناک است.

اگر سابقه ترسیدن از فضاهای بسته دارید، حتماً اطلاع دهید. معمولاً در این شرایط، پزشک از قبل داروهای آرام‌بخش تجویز می‌کند. بهتر است در روز مراجعه به مرکز ام آر آی یک لباس راحت بپوشید. همچنین تمام وسایل فلزی همراه با خود مانند جواهرات، عینک، سمعک و غیره را در آورید. نیازی به ناشتا بودن نیست.

نحوه انجام آزمایش

ابتدا لازم است تمام لباس‌های خود را درآورید و گان بپوشید. سپس تکنسین کمک می‌کند تا روی تخت مخصوص دستگاه ام آر آی دراز بکشید. برای تصویربرداری از مغز معمولاً یک سیم‌پیچ مخصوص روی سر شما قرار می‌گیرد. همچنین برای اینکه صدای کلیک‌مانند دستگاه شما را اذیت نکند، گوشگیر روی گوش‌های شما قرار می‌گیرد.

به محض اینکه آماده شدید، تخت به‌صورت خودکار وارد بخش تونل‌مانند دستگاه می‌شود.

معمولاً ام آر آی دیفیوژن 20 تا 30 دقیقه طول می‌کشد. در حین تصویربرداری باید کاملاً ساکن باشید و گاهی نیز نفس خود را حبس کنید. در غیر این صورت، ممکن است تصاویر تار شوند.

زمانی‌که رادیولوژیست از کیفیت تصاویر مطمئن شد، تخت از داخل دستگاه خارج می‌شود و تکنسین کمک می‌کند تا از روی آن بلند شوید. بلافاصله می‌توانید لباس‌های خود را بپوشید و فعالیت‌های روزانه خود را از سر بگیرید.