اطمینان از سلامت جنین یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های والدین و پزشکان است. به‌همین دلیل، از روش‌های مختلفی مانند ام آر آی جنین برای بررسی وضعیت آن استفاده می‌‌شود. ام آر آی در دوران بارداری زمانی کاربرد دارد که سونوگرافی مشکلات یا اختلالی را در جنین نشان دهد و نیاز به جزئیات بیشتر باشد.

در این روش از امواج مغناطیسی و رادیویی استفاده می‌شود و در آن خبری از پرتوهای اشعه ایکس نیست. به‌همین دلیل، خطر خاصی جنین را تهدید نمی‌کند. اما حتماً تجویز پزشک متخصص با بررسی و معاینه دقیق وضعیت سلامتی مادر برای انجام آن ضروری است.

ام آر آی جنین چیست؟

ام آر آی جنین روشی است که با کمک آن از ساختار و اندام‌های بدن جنین در دوران بارداری تصویربرداری می‌شود تا به‌صورت دقیق مورد بررسی قرار بگیرند. این روش، تصاویری واضح از اجزای و ساختار اندام جنین ارائه می‌دهد که به پزشکان برای تشخیص صحیح بیماری کمک می‌کنند.

ام آر آی معمولاً در سه ماهه دوم و سوم بارداری تجویز می‌شود، چراکه حرکت جنین ممکن است در کیفیت تصاویر تاثیرگذار باشد.

خطرات و عوارض ام آر آی جنین

همان‌طورکه ذکر کردیم، در ام آر آی جنین از امواج مغناطیسی به جای اشعه ایکس استفاده می‌شود که تاکنون هیچ شواهدی مبنی بر مضر بودن آن منتشر نشده است. بنابراین، این روشی کم‌خطر است؛ به شرطی که با تجویز پزشک انجام شود.  

مهم‌ترین نکته که باید در ام آر آی بارداری مورد توجه قرار بگیرد، عدم استفاده از ماده حاجب است؛ زیرا احتمال دارد عوارض خطرناکی برای جنین در پی داشته باشد.

تحقیقات نشان می‌دهند که انجام ام آر آی در سه‌ ماهه دوم و سوم بارداری مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما بهتر است در هفته‌های ۱ تا ۱۲ انجام نشود؛ چراکه در این مرحله اندام جنین در حال شکل‌گیری است.

در هنگام ام آر آی کودک، دمای بدن کمی بالا می‌رود، اما این افزایش دما معمولاً جزئی است و به به جنین آسیب نمی‌رساند. 

از طرفی دیگر، برخی از مادران در فضای بسته، احساس اضطراب پیدا می‌کنند و ممکن است دچار ناراحتی شوند. این مورد تحمل قرار گرفتن در دستگاه MRI را برایشان دشوار می‌سازد. به‌همین دلیل، اگر دچار کلاستروفوبیا هستید، باید به پزشک اطلاع دهید.

موارد ضرورت و کاربرد ام آر آی در بارداری

باز هم تاکید می‌کنیم که ام آر آی در دوران بارداری زمانی باید انجام شود که روش‌های دیگر مانند سونوگرافی نتواند به پزشک برای تشخیص درست کمک کند. برخی از مهم‌ترین کاربردهای این روش عبارتند از:

بررسی مغز جنین

از ام آر آی مغز برای بررسی مشکلات مغز و سیستم عصبی، وجود ناهنجاری‌‌هایی مانند تاخیر در رشد مغز جنین استفاده می‌شود‌.

بررسی ستون فقرات و نخاع

یکی از بیماری‌هایی که جنین با آن مواجه است؛ اسپینا بیفیدا نام دارد. در این بیماری، لوله عصبی و ستون فقرات جنین به‌خوبی رشد نمی‌کنند و شکاف در ستون مهره‌ها را بوجود می‌آورند.

پزشکان با کمک ام آر آی جنین می‌توانند این اختلال مادرزادی را تشخیص دهند.

بررسی اندام‌های داخلی

از این روش برای بررسی ناهنجاری‌های رشد یا عملکردی اعضای داخلی بدن مانند ریه، قلب، کلیه، کبد و روده‌ها استفاده می‌شود.

بررسی وضعیت بند ناف و جفت

از دیگر کاربردهای ام آر آی بارداری، بررسی و ارزیابی جریان خون و عملکرد جفت است.

مراحل انجام ام آر آی بارداری

انجام این روش معمولاً به آمادگی خاصی برای مادر نیاز ندارد. اغلب از مادران خواسته می‌شود تا چند ساعت قبل از تصویربرداری از مصرف غذاهای شیرین و کافئین‌دار خودداری کنند‌‌.

همچنین، باید فلزات و اشیای فلزی را در خارج از اتاق آزمایش قرار دهید، چرا که این وسایل عملکرد دستگاه را با مشکلاتی مواجه می‌سازد‌. به طور معمول مراحل زیر انجام می‌شود:

1. مادر ر‌وی تخت دستگاه به پشت یا پهلو دراز می‌کشد.
2. سپس، به‌آرامی وارد تونل دستگاه می‌شود ‌و عکسبرداری آغاز خواهد شد.
3. در طول فرآیند، مادر باید بی‌حرکت بماند تا تصاویر واضح‌تری ثبت شوند.
4. گاهی اوقات حرکت جنین، کیفیت تصاویر را تحت تاثیر قرار می‌دهد که در صورت وجود دستگاه‌های پیشرفته در کلینیک این مشکل تا حد زیادی کاهش می‌یابد.
5. بعد از حدود ۳۰ الی ۴۵ دقیقه، آزمایش به پایان می‌رسد و مادر می‌تواند از جای خود بلند شود.

مراقبت‌های بعد از آزمایش

مادر بعد از ام ار ای جنین به مراقبت‌های خاصی نیاز ندارد؛ مخصوصاً اگر از ماده حاجب استفاده نشده باشد. در صورت استفاده از ماده حاجب، باید آب زیادی بنوشید تا این ماده از بدن خارج شود.

اگر بعد از انجام آزمایش دچار ضعف و سرگیجه شدید، باید به حد کافی استراحت کنید و بعد از بهبودی کامل به فعالیت‌های روزمره ادامه دهید.