مغز انسان را میتوان مهمترین بخش از بدن دانست که در صورت وجود هرگونه مشکل، عملکرد کل اندامها دچار اختلال میشود. آسیب تروماتیک مغز یکی از مشکلاتی است که اغلب بهدلیل ضربه بر اثر تصادف، زمین خوردن، سقوط و موقعیتهایی شبیه به این موارد بوجود میآید.
در صورت بروز آسیب تروماتیک مغز باید به جراح مغز و اعصاب مراجعه کنید تا به درمان بپردازد. چراکه در غیر اینصورت با مشکلاتی مانند فلج شدن روبرو خواهید شد.
آسیب تروماتیک مغز چیست؟
آسیب تروماتیک مغز که اختصاراً به آن TBI میگویند؛ یکی از شایعترین آسیبهای مغز است که براثر ضربه به سر بوجود میآید. این آسیب مغزی موجب خونریزی، ایجاد لختههای خونی و پاره شدن بافتهای مغزی میشود.
این آسیبها میتوانند بخش وسیعی از مغز را درگیر سازند و حتی به مرگ افراد نیز منجر شوند. علاوهبر احتمال مرگ و میر، این بیماریها میتوانند آسیبهای ثانویه مانند فلج شدن، سرگیجه و سردرد مزمن ایجاد کنند. برای کاهش این عوارض، فرد مصدوم باید سریعاً به پزشک مراجعه کند.
انواع آسیبهای تروماتیک مغز
آسیبهای تروماتیک مغزی دارای انواع مختلفی است که برای درمان هریک از روشهای متفاوتی استفاده میشود. در ادامه به معرفی انواع این آسیبها میپردازیم:
ضربه مغزی
شایعترین نوع از آسیب تروماتیک مغز، ضربه مغزی است که بر اثر برخورد یک نیروی قوی به سر ایجاد میشود.
امروزه، ضربههای مغزی بسیار جدی گرفته میشود چراکه میتواند مشکلات مادامالعمری بوجود آورد.
کوفتگی
کوفتگی در بیشتر مواقع با ضربه مغزی همراه است و با یک کبودی روی بافت مغز خود را نشان میدهد. در هنگام ایجاد کوفتگی خونریزی خفیف نیز رخ میدهد که اگر به موقع درمان نشود به هماتوم تبدیل خواهد شد.
خونریزی مغزی
زمانیکه مغز دچار خونریزی کنترل نشده میشود، خونریزی مغزی رخ میدهد. در دسته آسیبهای مغزی کانونی قرار میگیرد بدین معنی که بر قسمت خاصی از مغز تاثیر میگذارند.
هماتوم داخل جمجمهای
به مجموعهای از خون که خارج از رگهای خونی وجود دارند، هماتوم میگویند که اگر به موقع درمان نشود آسیبهای جدی را ایجاد میکند.
هماتوم با علائمی مانند استفراغ، سردرد، تلکم با مشکل و مردمک نابرابر همراه است.
آسیب مغزی کودتا-کنترکوپ
یکی از جدیدترین انواع آسیب تروماتیک مغز، آسیب مغزی کودتا-کنترکوپ است که بهدلیل برخورد سر با یک جسم ثابت رخ میدهد. در حقیقت این آسیب بهدلیل ضربه به پشت و جلوی جمجمه ایجاد میشود و مشکلات جدی را رقم میزند.
آسیب منتشر آکسونی
این مشکل بهدلیل تکان خوردن مغز داخل جمجمه ایجاد میشود که در اثر آن رشتههای اتصال طولانی در مغز پاره میشوند.
شدت آسیب به میزان پارگی رشتهها و محل آنها بستگی دارد تا جایی که هرچقدر تعداد اکسونهای پاره شده بیشتر باشد اثرات این مشکل جدیتر خواهد بود.
آسیب نافذ مغزی
وقتی جسمی سخت مانند گلوله به داخل جمجمه و مغز نفوذ کند، این مشکل بوجود میآید.
افرادی که با آسیب نافذ مغزی روبرو میشوند، اغلب با مشکلاتی مانند تشنج و ابتلا به صرع دست و پنجه نرم خواهند کرد.
سندروم ضربه دوم
این مورد زمانی رخ میدهد که فرد مدت کوتاهی بعد از اولین آسیب مجدداً دچار ضربه مغزی شود. آسیبدیدگی دوم معمولاً شدیدتر از اولی است و تاثیرات جدی بر سلامتی فرد دارد.
علائم و نشانههای آسیبهای تروماتیک
آسیبهای تروماتیک دارای علائم و نشانههایی است که برخی فوراً بعد از آسیبدیدگی بروز میکنند و بعضی دیگر بعد از مدتی خود را نشان میدهند. برخی از مهمترین نشانهها عبارتند از:
- تهوع
- سردرد
- خستگی
- مشکلات تکلم
- سرگیجه
- تاری دید، طعم بد در دهان، صدای زنگ در گوش
- حساسیت به نور و صدا
- مشکل حافظه و تمرکز
- تغییر خلقی
- افسردگی و اضطراب
- اختلال خواب
- خوابیدن بیش از اندازه
- از دست دادن هوشیاری
- تشنج
- ضعف و بیحسی در انگشتان
- خروج مایعات از بینی و گوش
- گشاد شدن مردمک چشم
آسیب تروماتیک مغز چگونه زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد؟
باتوجه به نوع و میزان آسیب، اثرات این مشکل میتواند کم یا زیاد باشد. برخی اوقات فرد سریعاً بعد از ضربه مغزی دچار عوارضی مانند آسیب عصبی، لخته شدن خون، سکته مغزی، کما و عفونت در مغز میشود.
برخی از مشکلات آسیب مغزی تا مدتها با فرد باقی میماند و زندگی وی را دچار مشکل میسازد. از جمله این عوارض طولانیمدت میتوان به مشکلات شناختی، مشکلات مربوط به حواس، مشکلات ارتباطی و رفتاری، اضطراب، استرس و نوسانات خلقی اشاره کرد.
همچنین، آسیب تروماتیک مغز احتمال بروز بیماری آلزایمر و پارکینسون را در طولانیمدت افزایش میدهد.
آسیبهای تروماتیک مغزی به چه دلایلی رخ میدهند؟
از مهمترین دلایل بروز این مشکل عبارتند از:
- ضربه به سر
- تکان شدید سر
- سقوط یا افتادن از نردبان، پلهها، سر خوردن در حمام و زمین خوردن
- تصادف با وسیله نقلیه مانند موتور سیکلت، دوچرخه و خودرو
- جراحت در درگیری یا شلیک گلوله، خشونت خانگی، کودک آزاری و سایر موارد خشونتآمیز
- آسیب مغزی در اثر ورزشهایی مانند فوتبال، بوکس، هاکی و…
- جراحت در انفجارهای جنگی
روشهای تشخیصی
برای تشخیص آسیب تروماتیک مغز پزشکان باید وضعیت بیمار را سریعاً مورد بررسی قرار دهند. بههمین دلیل، از روشهای مختلفی استفاده میکنند که برخی از مهمترین آنها شامل موارد زیر است:
مقیاس کمای گلاسکو
یک تست ۱۵ امتیازی است که به پزشکان کمک میکند تا شدت آسیب مغزی را مورد بررسی قرار دهند.
در این تست توانایی فرد در پاسخ چشمی، کلامی و حرکتی ارزیابی میشود؛ نمرات بالاتر به معنای آسیب کمتر است.
سی تی اسکن
سی تی اسکن مغز اغلب بهعنوان اولین آزمایش تشخیصی برای آسیب مغزی مورد استفاده قرار میگیرد. در این روش با کمک اشعه ایکس تصاویر دقیقی از مغز بدست میآید و به پزشکان برای مشاهده خونریزی مغز، لخته شدن خون، کوفتگی، تورم و غیره کمک میکند.
عکسبرداری MRI
در ام آر آی مغزی از امواج رادیویی بسیار قوی برای ایجاد تصاویر دقیق از مغز استفاده میشود. این روش تشخیصی اغلب بعد از تثبیت وضعیت افراد یا بعد از طولانی شدن دوره بهبود بهکار میرود.
فشارسنج داخل جمجهای
بهدلیل آسیب مغزی، بافت مغز متورم میشود که آسیب و فشار در جمجمه ایجاد میکند. پزشکان از یک کاوشگر برای اندازهگیری و نظارت این فشار وارده استفاده میکنند.
جهت تشخیص سریع انواع آسیب های مغزی میتوانید با شماره زیر تماس بگیرید:
۰۲۱-۲۲۰۶۵۸۸۰
راههای پیشگیری از بروز آسیبهای مغزی
مهمترین راههای پیشگیری برای در امان ماندن از آسیب تروماتیک مغز رعایت کردن نکات ایمنی است که مهمترین آنها موارد زیر را شامل میشود:
- بستن کمربند ایمنی در وسایل نقلیه
- استفاده از کلاه کاسکت
- رانندگی نکردن بعد از مصرف الکل
- توجه به محیط اطراف در حین راه رفتن
- نصب نرده در راه پلهها
- بهتر کردن روشنایی خانه در نقاط کور و خطرناک مانند راه پلهها
- نصب حفاظ پنجره
روشهای درمانی
درمان آسیب تروماتیک مغز به میزان آسیبدیدگی بستگی دارد. بهطور مثال، برای آسیبهای خفیف راهی جز استراحت و مصرف مسکن وجود ندارد. اما در آسیبهای جدیتر باید پزشکان بهسراغ روشهای درمانی دیگری مانند موارد زیر میروند.
مصرف دارو
برای کاهش آسیب باید با نظر پزشک خود از دارو استفاده کنید که داروی ضد تشنج، داروی محرک کما و دیورتیکها از مهمترین آنها محسوب میشود. مصرف دارو از آسیب ثانویه مغز جلوگیری میکند و زندگی فرد را بهبود میبخشد.
ذکر این نکته حیاتی است که به هیچ وجه سراغ مصرف خودسرانه داروهای مسکن و غیره نروید که ممکن است آسیب جبران ناپذیری در درازمدت داشته باشد.
عمل جراحی
بیشتر مواقع برای کاهش آسیبهای مغزی از عمل جراحی استفاده میشود.
عملهای جراحی آسیب مغزی اکتسابی و تروماتیک برای از بین بردن لخته خون، ترمیم شکستگی جمجمه، خونریزی مغز و بازکردن پنجره در جمجمه کاربرد دارند.
توانبخشی
بیشتر افرادی که آسیب مغزی شدیدی داشتهاند به یادگیری مجدد مهارتهایی مانند تکلم و راه رفتن نیاز دارند. بههمین دلیل باید در یک کلینیک توانبخشی بستری شوند یا آنکه بهطور مداوم با فیزیوتراپ، درمانگر گفتار و زبان، کاردرمانگر، روانشناس، متخصص آسیب مغزی و پرستار توانبخشی در ارتباط باشند.
0 Comments