سندروم مویا مویا یکی از اختلالات نادر و پیچیده عروقی است که با تنگی تدریجی شریان‌های اصلی مغز همراه است و باعث تشکیل شبکه‌ای از رگ‌های کوچک و شکننده به‌عنوان مسیرهای جایگزین خون‌رسانی می‌شود. این وضعیت می‌تواند به سکته مغزی، ضعف حرکتی، سردرد و اختلالات شناختی منجر شود و تشخیص و درمان آن اغلب چالش‌برانگیز است.
با وجود اینکه این بیماری شیوع کمی دارد، آگاهی از علائم، علل احتمالی و روش‌های درمان آن برای پیشگیری از عوارض جدی اهمیت زیادی دارد. در این متن به بررسی کامل بیماری مویا مویا خواهیم پرداخت تا دیدگاهی جامع و علمی درباره این بیماری نادر داشته باشید.
سندروم مویا مویا چیست؟
سندروم مویا مویا یک بیماری مزمن و پیش‌رونده عروقی مغز است که با تنگی تدریجی شریان‌های اصلی مغزی، به‌ویژه شریان کاروتید داخلی و حلقه ویلیس، شناخته می‌شود.
این وضعیت باعث تشکیل شبکه‌ای از رگ‌های جانبی شکننده می‌شود که در تصویربرداری به‌شکل دود دیده می‌شوند. این رگ‌ها، تلاش مغز برای جبران کم‌خونی مزمن را نشان می‌دهند.
این سندرم ممکن است به‌صورت تکی یا در کنار دیگر مشکلات عصبی یا غیرعصبی بروز کند.
جالب است بدانید که این بیماری در آسیای شرقی شایع‌تر است و در زنان کمی بیشتر دیده می‌شود.
علائم سندرم مویا مویا چیست؟
علائم بیماری مویا مویا معمولاً ناشی از کاهش جریان خون به مغز هستند و اغلب با سکته یا حملات ایسکمیک گذرا آغاز می‌شوند. بیماران ممکن است دچار علائم و مشکلاتی مانند موارد زیر شوند:
- ضعف یا فلج یک‌طرفه بدن
- سردرد
- تشنج
- حرکات غیرارادی
- اختلال در حافظه، یادگیری و تمرکز
- خون‌ریزی مغزی
- آنوریسم
- تأخیر در رشد کودکان
این علائم بسته به شدت تنگی عروق و میزان آسیب مغزی متفاوت است و نیازمند بررسی دقیق با تصویربرداری‌های مغزی و الکتروانسفالوگرام (نوار مغزی) می‌باشند.
عوامل بروز بیماری مویا مویا
علت دقیق ابتلای بیماران به مویا مویا هنوز ناشناخته است، اما شواهد نشان می‌دهد که هم عوامل ژنتیکی و هم عوامل اکتسابی می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند.
دانشمندان جهش در ژن vh RNF213 را با این بیماری مرتبط دانسته‌اند و در برخی خانواده‌ها بروز خانوادگی آن را نشان داده‌اند.
علاوه‌بر عوامل ارثی، التهاب یا عفونت نیز می‌تواند زمینه‌ساز این اختلال باشد.
در مواردی، بیماری مویا مویا همراه با بیماری‌های دیگر ظاهر می‌شود؛ مانند سندرم داون، کم‌خونی داسی‌شکل، نوروفیبروماتوز نوع ۱، بیماری گریوز و تصلب شرایین.
بیشتر بخوانید: سی تی آنژیوگرافی قلب
عوارض و خطرات سندروم مویا مویا
عوارض سندرم مویا مویا بیشتر به پیامدهای ناشی از سکته‌های مکرر مربوط می‌شود.
همان‌طورکه در بخش علائم نیز اشاره کردیم؛ این بیماری می‌تواند منجر به فلج یا ضعف اندام‌ها، مشکلات بینایی، اختلالات گفتاری و حرکتی شود.
همچنین، به‌دلیل آسیب مداوم به بافت مغز، احتمال بروز صرع، تأخیر در رشد ذهنی و حرکتی و در موارد شدید، آسیب دائمی مغزی وجود دارد.
این عوارض نه‌تنها کیفیت زندگی فرد را کاهش می‌دهند، بلکه در صورت عدم تشخیص و درمان به‌موقع، خطر ناتوانی‌های طولانی‌مدت را نیز به‌همراه دارند.
تشخیص سندروم مویا مویا
تشخیص بیماری مویا مویا به‌دلیل نادر‌بودن و علائم مشابه با دیگر بیماری‌های عصبی می‌تواند دشوار باشد.
پزشک ابتدا براساس شرح حال و معاینه بالینی به این بیماری مشکوک شده و سپس از روش‌های تصویربرداری برای تأیید تشخیص استفاده می‌کند.
آنژیوگرافی مغزی به‌عنوان استاندارد طلایی تشخیص، با تزریق ماده حاجب و تصویربرداری اشعه ایکس، تنگی عروق و شبکه رگ‌های جانبی را نشان می‌دهد.
علاوه‌بر آن، ام آر آی مغز و ام آر آنژیوگرافی برای بررسی میزان آسیب مغزی و نقشه‌برداری از جریان خون به‌کار می‌روند.
تشخیص افتراقی نیز اهمیت دارد، زیرا این بیماری همان طور که گفتیم، می‌تواند همراه با اختلالاتی مانند کم‌خونی داسی‌شکل بروز کند.
جهت انجام تصویربرداری‌های پزشکی می‌توانید به صورت آنلاین نوبت خود را از مراکز تصویربرداری دکتر تقی لو دریافت کنید:
آیا می‌توان از بروز بیماری مویا مویا جلوگیری کرد؟
متاسفانه نمی‌توانیم روش پیشگیری قطعی برای سندرم مویا مویا ذکر کنیم!
می‌توان با شناسایی زودهنگام و مدیریت مناسب، از بروز عوارض جدی جلوگیری کرد.
درمان‌های جراحی و دارویی به‌ویژه در مراحل اولیه، نقش مهمی در کاهش خطر سکته‌های ایسکمیک و خون‌ریزی دارند.
پایبندی بیمار به پیگیری‌های دوره‌ای، انجام تصویربرداری‌ها، مصرف داروهای تجویزشده و رعایت توصیه‌های پزشک نیز بسیار حیاتی است.
کنترل فشار خون، ترک سیگار، مدیریت وزن و تنظیم چربی خون نیز به کاهش خطر حوادث مغزی کمک می‌کند.
آموزش بیماران و خانواده‌ها درباره علائم هشداردهنده و اهمیت مداخله به‌موقع، کلید پیشگیری از آسیب‌های جبران‌ناپذیر است.
روش‌های درمان بیماری مویا مویا
درمان سندروم مویا مویا بر توقف روند تنگی عروق متمرکز نیست، بلکه هدف آن کاهش علائم، جلوگیری از سکته‌های بیشتر و بهبود خون‌رسانی به مغز است. درمان‌ها به‌شرح زیر هستند.
درمان‌های غیرجراحی
در مرحله نخست، پزشک داروهای ضدانعقاد برای جلوگیری از لخته‌شدن خون تجویز کند.
همچنین داروهای ضدتشنج برای کنترل تشنج و صرع و در برخی موارد مسدودکننده‌های کانال کلسیم برای کاهش سردرد کاربرد دارند.
درمان‌های جراحی
جراحی بازسازی عروق (Revascularization) به‌عنوان مؤثرترین روش درمان مطرح است. این جراحی می‌تواند به‌صورت مستقیم با ایجاد بای‌پس عروقی، غیرمستقیم یا ترکیبی انجام شود تا خون‌رسانی به بافت مغز بهبود یابد.
توان بخشی
توانبخشی شامل فیزیوتراپی، کاردرمانی و گفتاردرمانی پس از حملات برای کاهش ناتوانی‌های حرکتی و شناختی ضروری است.
0 Comments