مغز یکی از اندام‌های حیاتی بدن است که در معرض بیماری‌های مختلفی قرار دارد. به‌همین دلیل، از روش‌های تشخیصی متفاوتی برای شناسایی انواع بیماری‌ها در این ناحیه استفاده می‌شود‌‌. آنژیوگرافی مغز جزو بهترین روش‌ها برای تشخیص مشکلات عروق خونی مغز است که باید توسط پزشک متخصص و در کلینیک‌های مجهز انجام شود.

آنژیوگرافی مغز چیست؟

آنژیوگرافی مغز یک نوع تصویربرداری پزشکی تخصصی است که برای مشاهده عروق و رگ‌های خونی مغز استفاده می‌شود. آنژیو مغز به پزشکان کمک می‌کند تا هرگونه اختلال، انسداد، آنوریسم مغزی یا تغییرات دیگر در رگ‌های خونی مغز را تشخیص دهند.

پزشکان در این فرایند با کمک یک لوله باریک به نام کاتتر که از کشاله ران یا دست به سمت عروق خونی می‌‌رود، می‌توانند جریان خون در رگ‌های مغزی را به‌خوبی مشاهده کنند.

عموماً و برای بیشتر مشکلات، آنژیوگرافی مغز تصاویر دقیق‌تری نسبت به ام آر آنژیوگرافی و سی تی آنژیوگرافی عروق مغزی ارائه می‌دهد.

کاربردهای آنژیوگرافی مغز

آنژیو مغز نه‌تنها یک روش تشخیصی محسوب می‌شود؛ بلکه برای درمان بعضی از ناهنجاری‌ها نیز کار‌برد دارد. برخی از مهم‌ترین کاربردهای آنژیوگرافی مغز عبارتند از تشخیص:

• آنوریسم مغزی
• وجود پلاک در رگ‌های خونی
• ناهنجاری شریانی وریدی مغز
• فیستول شریان وریدی دورال
• التهاب رگ‌های خونی یا واسکولیت
• پاره شدن دیواره داخلی شریان
• سکته مغزی
• لخته شدن خون
• ارزیابی شریان‌ها
• رگ‌های متصل به تومور مغزی

مراقبت‌های قبل از آنژیو مغز

پزشک قبل از انجام آزمایش، شما را مورد معاینه قرار می‌دهد یا آزمایش خون می‌نویسد تا از سلامت‌تان مطمئن شود. از دیگر مواردی که باید قبل از آنژیو مغز انجام دهید:

• لیست داروهای مصرفی را در اختیار پزشک قرار دهید.
• در مورد بیماری‌های خود مانند سابقه خونریزی با پزشک صحبت کنید.
• اگر داروهای رقیق کننده خون مانند قرص‌های ضدالتهابی استفاده می‌کنید، به پزشک خود اطلاع دهید.
• در صورت بارداری باید با پزشک صحبت کنید.
• در صورت داشتن آلرژی مخصوصاً به ید، حتماً پزشکتان را در جریان قرار دهید.

نحوه انجام آنژیوگرافی مغز

برای انجام آزمایش باید در ابتدا لباس مخصوص بپوشید و سپس طبق مراحل زیر پیش بروید:

1. پرستار یا تکنسین رادیولوژی، یک سرم IV در دست یا بازوی شما قرار می‌دهد تا در صورت لزوم، آرام‌بخش تزریق شود.
2. سپس، دستگاه‌هایی به بدن شما متصل می‌‌شود تا ضربان قلب و فشار خون‌تان در طول آزمایش به‌طور مداوم بررسی کند.
3. در مرحله بعد باید روی تخت معاینه دراز بکشید و سر شما با یک بند، چسب یا نگهدارنده‌های فومی ثابت می‌شود.
4. در قسمتی از بدن شما معمولاً در کشاله ران، پا یا بازو، یک لوله باریک و بلند به نام کاتتر وارد می‌شود. سپس با تزریق دارو، آن ناحیه را بی‌حس می‌کنند.
5. پزشک برشی کوچک در پوست ایجاد می‌کند و با استفاده از دستگاه‌های تصویربرداری، کاتتر را از سوراخ کوچکی که با سوزن ایجاد شده به داخل شریان هدایت می‌کند.
6. در این مرحله، ماده حاجب از طریق کاتتر تزریق می‌شود، ممکن است گرمای مختصری حس کنید که خیلی زود از بین می‌رود. وقتی ماده حاجب به عروقی می‌رسد، چندین تصویر با اشعه ایکس از آن‌ها گرفته می‌شود. لازم است در این مرحله کاملاً بی‌حرکت بمانید و حتی برای لحظاتی نفس خود را حبس کنید تا تصاویر واضح‌تری ثبت شود.
7. پس از اتمام تصویربرداری، کاتتر خارج می‌شود و پزشک برای جلوگیری از ایجاد هماتوم (تجمع خون) با فشار بر شریان، خونریزی را کنترل می‌کند.
8. در نهایت پرستار محل زخم را پانسمان می‌کند.

آنژیو مغز چقدر طول میکشد؟

آنژیوگرافی مغز مانند آنژیوگرافی قلب به ایجاد تمهیداتی نیاز دارد که بر زمان انجام این روش تاثیرگذار است. اما به‌طور کلی، این روش تشخیصی و درمانی بین 1 تا 3 ساعت زمان نیاز دارد که مراقبت‌های قبل و بعد از عمل نیز ممکن است این زمان را افزایش دهد.

برای انجام آنژیوگرافی مغز در مراکز تصویربرداری دکتر آیدین تقی لو، با شماره زیر تماس بگیرید:

مراقبت‌های ضروری بعد از آنژیوگرافی مغز

مراقبت بعد از انجام آنژیوگرافی از اهمیت زیادی برخوردار است و به بیمار کمک می‌کند تا به روند طبیعی زندگی خود بازگردد. در ادامه به برخی از مهم‌ترین مراقبت‌های بعد از آنژیو مغز اشاره می‌کنیم:

ریکاوری

بعد از آنژیوگرافی مغز باید حداقل شش ساعت‌ در اتاق ریکاوری‌ بمانید و محلی که کاتتر‌ از آن وارد شده را صاف نگه دارید. در زمان ریکاوری دائما تحت نظر هستید تا در صورت بروز مشکل، اقدامات لازم انجام شود.

تزریق دارو

در زمان ریکاوری دار‌وهایی مانند مسکن یا آرام‌ بخش به شما تزریق می‌شود تا درد و ناراحتی کاهش یابد. بعد از اتمام زمان ریکاوری و بررسی علائم حیاتی دستور انتقال به بخش یا ترخیص از بیمارستان صادر می‌شود.

رژیم غذایی سالم و‌ نوشیدن آب فراوان

بعد از آنژیو می‌توانید به برنامه غذایی قبلی ادامه دهید، اما بهتر است سبک زندگی سالم را در پیش بگیرید. لازم به‌ذکر است برای خروج ماده حاجب تا چند روز به مقدار زیاد آب بنوشید تا این ماده از بدن شما کاملاً خارج شود.

استراحت کافی

استراحت کافی بعد از آنژیو اهمیت زیادی دارد، حداقل 8 تا ۱۲ ساعت بعد از این روش تشخیصی و درمانی باید استراحت مطلق کنید. تا چند روز بعد نیز از فعالیت سنگین مانند ورزش‌ شدید، رانندگی و غیره دور بمانید.

مراقبت از زخم ‌و مصرف منظم دارو

در محل ورود کاتتر، برش‌هایی وجود دارد که بعد از عمل پانسمان می‌شود. این پانسمان‌ها باید به‌موقع تعویض شوند و بعد از ضدعفونی کردن محل،‌ پانسمان جدید روی آن قرار گیرد. محل زخم باید کاملا خشک باشد تا از عفونت جلوگیری شود.

یادتان باشد داروهایی را که پزشک برای شما تجویز می‌کند، به موقع مصرف کنید و از خوددرمانی بپرهیزید تا زودتر بهبود یابید.

آیا آنژیو مغز خطرناک است؟

به‌دلیل آنکه کاتتر وارد رگ‌های خونی می‌شود، آنژیوگرافی مغز ممکن است با خطراتی روبرو باشد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره‌ کرد:

• خونریزی به‌دلیل آسیب به رگ‌های خونی
• کبودی و عفونت
• حساسیت به ماده حاجب
• آسیب کلیوی به‌دلیل ماده حاجب
• ایجاد لخته خون

بنابرین توصیه می‌کنیم این روش را فقط در مراکز معتبر و مطمئن و زیر نظر پزشکان متخصص انجام دهید.

محدودیت‌ها و عوارض

آنژیوگرافی مغز برای همه افراد مناسب نیست.

به‌طور مثال، بیماران کلیوی و افرادی که به ید حساسیت دارند، برای انجام این روش گزینه مناسبی نیستند. مادران شیرده نیز باید حداقل ۲۴ ساعت بعد از تزریق  ماده حاجب، شیردهی را از سر گیرند. از طرفی دیگر، این روش ممکن است با عوارضی همراه باشد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• ضعف و بی‌حسی در عضلات صورت، بازوها یا پاها
• مشکل تکلم
• مشکلات بینایی
• عفونت
• سرگیجه
• درد
• مشکل تنفسی
• بروز ناراحتی و در در ناحیه‌ای که کاتتر وارد شده است.

پارکینسون بیماری است که اغلب در سنین بالای ۶۰ سال ظهور می‌کند و با علائمی مانند لرزش و سفتی عضلات همراه است. پزشکان برای تشخیص و اطمینان از وجود این بیماری از روش‌های مختلفی مانند دات اسکن (DaTscan) یا اسکن دوپامین مغز استفاده می‌کنند.

دات اسکن به‌خصوص برای افرادی که علائم‌شان مشابه چند بیماری عصبی دیگر است، کاربرد دارد. با این اسکن پزشکان می‌توانند تخریب نواحی از مغز را که تحت تاثیر بیماری‌های عصبی قرار دارد، به‌خوبی تشخیص دهند‌.

دات اسکن چیست؟

دات ‌اسکن یا اسکن دوپامین مغز یک روش تصویربرداری پزشکی با ماده‌ رادیواکتیو است که برای تشخیص اختلالات مرتبط با سیستم دوپامین مغز کاربرد دارد. این اسکن به‌ویژه برای تشخیص پارکینسون و تمایز آن از بیماری‌هایی با علائم مشابه استفاده می‌شود.

سیستم دوپامین مغز نقش مهمی در کنترل حرکت و عملکردهای شناختی دارد. در پارکینسون، سلول‌های تولیدکننده دوپامین در نواحی خاصی از مغز از بین می‌روند یا تعداد آن کاهش می‌یابد. دات ‌اسکن با استفاده از ماده‌ رادیواکتیو که به بدن تزریق می‌شود و به ناقل دوپامین می‌چسبد، میزان این ماده را در مغز نشان می‌دهد.

کاربردهای دات اسکن

مهم‌ترین کاربرد اسکن ناقل دوپامین، تشخیص از دست رفتن سلول‌های عصبی است؛ از کاربردهای دیگر این روش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تشخیص بیماری‌‌هایی مانند پارکینسون جوانی که با اختلالات حرکتی همراه است. در این بیماری‌ها سلول‌های عصبی از دست می‌روند و فرد دچار مشکلاتی مانند لرزش عضلات دست و پاها می‌شود.
• تشخیص بیماری زوال عقل
• تشخیص آلزایمر

مراقبت‌های قبل از تست

برای دستیابی به تصا‌ویری واضح از دات اسکن و انجام موفقیت‌آمیز این روش تشخیصی بهتر است نکاتی را قبل از این تست مورد توجه قرار دهید:

• در صورت بارداری یا شیردهی، پزشکتان‌ را در جریان قرار دهید.
• اگر به ید حساسیت دارید، باید به پزشک خود اطلاع دهید.
• در صورت مصرف دارو‌های اختلال کم‌ توجهی، افسردگی، کوکائین، داروی کاهش وزن و ترک سیگار حتما با پزشک خود مشورت کنید.
• لباس راحت و گشاد بپوشید.
• فهرستی از دارو‌های مصرفی به‌همراه میزان استفاده از آن‌‌ها تهیه کنید و در اختیار پزشک قرار دهید.
• جواهرات و زیورآلات فلزی را در خانه بگذارید.

مراحل و نحوه انجام دات اسکن

انجام اسکن دوپامین مغز تقریبا ۳۰ تا ۴5 دقیقه زمان نیاز دارد،‌ اما این مرحله سه تا شش ساعت بعد از تزریق ماده‌ رادیواکتیو باید صورت گیرد. ماده رادیواکتیو به بازوی شما تزریق می‌شود که برای توزیع در سراسر بدن به چند ساعت زمان نیاز دارد.‌

برای شروع عکسبرداری از شما خواسته می‌شود که روی یک میز دراز بکشید.

برای انجام دات اسکن اغلب یک نوار چسب یا مهارکننده در اطراف سر قرار می‌دهند تا بدون حرکت بماند. داخل دستگاه یک دوربین دقیقا بالای سرتان قرار دارد. شما باید در طول عکسبرداری ثابت بمانید تا تصاویر باکیفیتی تهیه شود؛ این دوربین، سر را لمس نمی‌کند.

برای تشخیص دقیق انواع اختلالات عصبی در مراکز تصویربرداری دکتر آیدین تقی لو، با شماره زیر تماس بگیرید:

مراقبت بعد اسکن

دات اسکن یک‌ روش تشخیصی غیرتهاجمی است که به بدن آسیبی وارد نمی‌کند و بعد از انجام آن به مراقبت خاصی نیاز نیست. تنها نکته مهم در‌ این روش‌، تزریق ماده رادیواکتیو است که محل آن احتمال دارد دچار التهاب یا قرمزی شود. لازم به ذکر است که این ماده خودبه‌خود‌ از بدن خارج می‌شود، اما برای اطمینان بعد از اسکن مایعات فراوان بنوشید.

محدودیت‌های دات اسکن

روش تشخیصی دات اسکن دارای محدودیت‌ها و‌ عوارضی است که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم:

• پزشک با کمک دات اسکن می‌تواند پارکینسون‌ را تشخیص دهد، اما نمی‌تواند نوع پارکینسون را شناسایی کند.
• یک روش کیفی است که امکان مطابقت علائم با پارکینسون‌ را برای پزشک فراهم می‌کند، اما در مورد پیشرفت علائم اطلاعاتی در اختیار پزشکان قرار نمی‌دهد.
• برخی اوقات تغییرات در مراحل ابتدایی بیماری به‌قدری کوچک است که در دات ‌اسکن به‌وضوح مشخص نیست.
• برخی از داروهایی که روی سیستم دوپامین اثر دارند، ممکن است نتایج را تغییر می‌دهند.

عوارض جانبی

• حساسیت به ماده رادیواکتیو
• تهوع و سرگیجه به دلیل تزریق ماده رادیواکتیو
• احتمال وجود خطر برای زنان باردار و شیرده

بهترین مرکز تصویربرداری شرق تهران کجاست؟ تصاویر و اسکن‌های با کیفیت در کدام مرکز قابل ارائه است؟ کدام مرکز رادیولوژی شرق تهران شامل بیمه می‌شود؟

اگر در شرق تهران زندگی می‌کنید، این سوالات و مشابه آنها ممکن است پیش از مراجعه به مراکز تصویربرداری برای شما پیش بیاید.

باتوجه به طیف گسترده این خدمات و تعداد زیاد این مراکز در شرق تهران، انتخاب مرکز تصویربرداری مناسب ممکن است برای ساکنین این منطقه کمی دشوار باشد. در ادامه به پارامترهای مهم در انتخاب این مراکز می‌پردازیم.  

پارامترهای انتخاب بهترین تصویربرداری و رادیولوژی شرق تهران 

گاهی اوقات افراد به دلیل عدم انتخاب صحیح بهترین رادیولوژی شرق تهران مجبور می‌شوند مجدداً به سایر مراکز مراجعه کنند. چرا که نتایج به دست آمده از نظر پزشک معالج غیرقابل قبول واقع است و وی نمی‌تواند روش درمانی مناسبی اتخاذ کند. 

این موضوع سبب اتلاف وقت و هزینه بیماران و حتی به خطر افتادن سلامت آنها خواهد شد. بنابراین پارامترهای مهمی را برای انتخاب این مراکز در نظر گرفت که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم. 

به‌روز بودن دستگاه‌ها و امکانات 

یکی از مهم‎‌ترین پارامترها در انتخاب مراکز رادیولوژی شرق تهران تکنولوژی دستگاه‌ها است. هرچقدر دستگاه‌ها به روزتر باشند، کیفیت و تنوع خدمات ارائه شده قابل قبول‌تر است. 

برای مثال اگر پزشک برای شما عکس رنگی رحم تجویز کند فقط با دستگاه‌‌های رادیولوژی مدرن و تخصیی این اسکن انجام خواهد شد. 

همچنین دستگاه های مدرن و جدید رادیوگرافی، ماموگرافی و سی تی اسکن از دوز پایین‌تر اشعه ایکس استفاده می‌کنند که خطر کمتری برای بیماران دارد. 

کادر پزشکان و پرسنل 

قطعاً حضور کادر پزشکان متخصص و حرفه‌ای در بهترین مرکز رادیولوژی شرق تهران الزامی است. برای مثال ممکن است شما نیاز به انجام تصویربرداری‌های تخصصی‌تر از قبیل رادیولوژی مداخله‌ای داشته باشید. انجام این تصویربرداری لازم است زیر نظر پزشکان حرفه‌ای و متخصص امکان‌پذیر است. 

وب سایت و سیستم نوبت‌دهی آنلاین

یکی از مشکلاتی که افراد هنگام مراجعه به مرکز تصویربرداری شرق تهران با آن مواجه هستند معطلی زیاد است. وجود یک وب سایت مدرن به همراه سیستم نوبت‌ دهی آنلاین از اتلاف وقت مراجعین و پرسنل مرکز جلوگیری می‌کند. 

می‌توانید در این حالت نوبت خود را از قبل رزرو کنید و در هنگام مراجعه بدون معطلی تصویربرداری پزشکی خود را آغاز کنید. 

شبانه روزی بودن مرکزی

بیماری‌ها و مشکلات ممکن است در هر ساعت شبانه روز به سراغ شما بیایند. در این حالت پزشک معالج نیاز به تصویربرداری فوری و اورژانسی دارد. بودن خدمات شبانه روزی تصویربرداری یکی از پارامترهای واجب و حیاتی برای هر مرکز تصویربرداری است.

مرکز تصویربرداری بیمارستان رسالت به عنوان یک مرکز رادیولوژی در شرق تهران با انجام رادیولوژی شبانه روزی آماده خدمت رسانی به شما در 24 ساعت شبانه روز و 7 روز هفته است. 

تعرفه‌های بیمه

از آنجایی که انجام برخی روش‌های تصویربرداری ممکن است گران قیمت باشد، بنابراین طرف قرارداد بودن مرکز با بیمه‌های درمانی و تکمیلی یکی دیگر از عوامل تشخیص بهترین مرکز تصویربرداری شرق تهران است. این موضوع سبب رضایت بسیاری از مراجعین خواهد شد. 

لازم به ذکر است مرکز تصویربرداری بیمارستان رسالت طرف قرارداد طیف وسیعی از شرکت‌های بیمه است. 

سایر موارد

علاوه بر موارد ذکر شده در بالا، پارامترهایی دیگری از عوامل تاثیرگذار در انتخاب بهترین مرکز تصویربرداری و رادیولوژی شرق تهران هستند. مانند: 

• نظرات سایر مراجعین در گوگل و شبکه‌های اجتماعی 
• موقعیت مکانی 
• تنوع خدمات
• سرعت پاسخگویی تلفنی 
• بهداشت 
• اخذ مجوزهای مربوط به وزارت بهداشت 

در مراکز تصویربرداری و رادیولوژی شرق تهران چه خدماتی ارائه می‌شود؟

در یک مرکز تصویربرداری و رادیولوژی در شرق تهران خدماتی از قبیل موارد زیر انجام می‌شود: 

• رادیوگرافی 
• سی تی اسکن 
• ام آر آی 
• سونوگرافی 
• ماموگرافی 
• سنجش تراکم استخوان
• رادیولوژی مداخله‌ای
• عکس رنگی
• پانورکس 
• فلوروسکوپی
• تصویربرداری فک و دندان
• پزشکی هسته‌ای

 و مواردی از این قبیل انجام می‌شود. 

هرکدام از این خدمات براساس نوع اشعه و کاربردی که دارند اطلاعاتی از قسمت‌های مختلفی از بدن ارائه می‌دهند. در برخی از مراکز تمامی خدمات نامبرده شده و در برخی دیگر تعدادی از آن‌ها انجام می‌شود. بنابراین لازم از پیش از مراجعه به هر مرکز از خدمات آن آگاه شوید. 

به کمک عکس رنگی رحم یا هیستروسالپنگوگرافی، پزشک می‌تواند مشکلات باروری ناشی از آناتومی رحم یا انسداد لوله‌های فالوپ را تشخیص دهد. ازآنجایی‌که برای انجام آن نیاز است حفره رحم و لوله‌های فالوپ با ماده حاجب پر شوند، معمولا درد، ناراحتی و گرفتگی خفیف تا متوسطی را در طول عمل و بعد از آن احساس خواهید کرد. این گرفتگی عضلات ممکن است از پنج دقیقه تا چند روز بعد از تصویربرداری ادامه داشته باشد. در نتیجه برای کاهش این مشکلات به نکات مهمی در مورد نحوه مراقبت بعد از عکس رنگی رحم و احتمال بارداری بعد از عکس رنگی رحم اشاره خواهیم کرد.

عکس رنگی رحم چه خطراتی دارد؟

محتمل‌ترین خطرات، درد هیستروسالپنگوگرافی و گرفتگی عضلات هستند. همچنین ممکن است متوجه خونریزی خفیف و خروج ترشحات چسبنده برای یک تا دو روز از واژن شوید. از سایر خطرات احتمالی که نیاز به مراقبت بعد از عکس رنگی رحم دارند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• واکنش آلرژیک به ماده حاجب با علائمی مانند خارش، تورم و بروز بثورات پوستی
• آسیب به رحم، به ویژه سوراخ شدن دیواره رحم در حین وارد کردن کاتتر برای تزریق ماده حاجب به داخل آن
• عفونت آندومتر (دیواره پوششی رحم) یا لوله فالوپ

مهم‌ترین مراقب های بعد از عکس رنگی رحم

همانطورکه ذکر شد، ممکن است بعد از عکس رنگی دچار گرفتگی یا ناراحتی خفیف شوید. بنابراین مهم است که برای بقیه روز استراحت کنید. همچنین مایعات زیاد بنوشید. زیرا نوشیدن مایعات به خروج سریع‌تر ماده حاجب از بدن کمک می‌کند و می‌تواند به کاهش هرگونه ناراحتی کمک کند.

یکی از مهم‌ترین نکات برای مراقبت بعد از عکس رنگی رحم، استفاده از پد بهداشتی است. چراکه احتمال خروج ماده حاجب و ترشحات چسبناک حاوی مقادیر کمی خون از واژن وجود دارد. استفاده از تامپون هرگز توصیه نمی‌شود زیرا خطر بروز عفونت رحم و واژن را افزایش می‌دهد. بهتر است قبل از استفاده از پد، ناحیه تناسلی خود را با آب و صابون با دقت بشویید.

برای اطمینان بیشتر و مراقبت بعد از هیستروسالپنگوگرافی، تا یک هفته از بلند کردن اجسام سنگین، انجام تمرینات ورزشی سخت، شنا کردن، سونا و جکوزی خودداری کنید.

برخی از خانم‌ها پس از آزمایش دچار سرگیجه، مشکلات معده و حالت تهوع می‌شوند. معمولا این عوارض طبیعی هستند و در نهایت طی چند روز از بین خواهند رفت.

با این حال، در صورت مشاهده علائم زیر حتما با پزشک خود مشورت کنید:

• تب و لرز
• احساس ضعف و خستگی
• استفراغ
• درد و گرفتگی شدید شکم
• خروج ترشحات بدبو از واژن
• خونریزی شدید از واژن
• احساس درد هنگام ادرار کردن و کاهش حجم ادرار
• غش کردن

چند روز بعد از عکس رنگی می‌توان رابطه جنسی داشت؟

یکی از نکات مورد توجه در زمینه مراقبت بعد از عکس رنگی رحم، بهترین زمان برای شروع رابطه جنسی است. با توجه به اینکه رحم در وضعیت آسیب‌پذیری قرار دارد و برقراری سریع رابطه جنسی می‌تواند باعث بروز عفونت شود.

معمولاً توصیه می‌شود تا زمانی‌که لکه‌بینی دارید و ترشحات خونی از واژن خارج می‌شود، از مقاربت خودداری کنید. در اغلب خانم‌ها این مسئله 1 تا 2 روز ادامه دارد.

فیستولوگرافی چیست؟

فیستولوگرافی یک آزمایش پزشکی است که از روش رادیولوژی و تزریق ماده حاجب برای مشاهده انواع فیستول استفاده می‌کند. البته امکان انجام آن با دستگاه ام آر آی در قالب ام آر فیستولوگرافی نیز وجود دارد.  

فیستول یک گذرگاه یا کانال غیرطبیعی است که دو اندام یا رگ خونی غیرمتصل را به هم متصل می‌کند و باعث اختلال در روند طبیعی بدن می‌شود. معمولاً فیستول‌ها اندام‌های توخالی مانند روده، مقعد، مثانه و واژن را درگیر می‌کنند. آن‌ها اغلب در نتیجه عفونت یا التهاب ناشی از جراحی، آسیب یا پرتودرمانی ایجاد می‌شوند. در نتیجه ممکن است با شرایط التهابی روده مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو مرتبط باشند.

طبق تجربه، قرمزی، تورم و تحریک پوست در اطراف مقعد از علائم رایج فیستول مقعدی هستند. فیستول‌های مقعدی عمدتاً در قسمت فوقانی مقعد جایی‎که غدد مقعدی قرار دارند، ایجاد می‌شود. در واقع هنگامی‌که این غدد عفونی می‌شوند، ترشحات خارج شده ممکن است فیستول ایجاد کنند. در این شرایط، رادیولوژی فیستولوگرافی دقیقا می‌تواند جایی‌که فیستول تشکیل شده است و شدت گسترش آن را نشان دهد.

مزایا و کاربردهای فیستولوگرافی در تشخیص بیماری‌ها

تجربه نشان داده است که فیستول‌ها به خودی خود بهبود پیدا نمی‌کنند و باید به وسیله جراحی درمان شوند. اگر برای مدت طولانی بدون درمان باقی بمانند، خطر ابتلا به سرطان در مجرای فیستول وجود دارد. به‌همین‌دلیل، پزشک برای تشخیص دقیق محل، سایز و شکل آن‌ها دستور انجام رادیولوژی فیستولوگرافی یا ام آر فیستولوگرافی را می‌دهد. به‌خصوص فیستول‌هایی که:

• بین انتهای روده و پوست نزدیک مقعد هستند.
• بین واژن و رکتوم با عنوان فیستول رکتوواژینال هستند.
• بین روده و واژن با عنوان فیستول انتروواژینال هستند.
• بین شریان و ورید با عنوان فیستول شریانی وریدی هستند.

رادیولوژی فیستولوگرافی همچنین ممکن است برای ارزیابی آبسه‌ها و تعیین میزان گسترش آن‌ها به ساختارهای اطراف انجام شود.

نحوه انجام رادیولوژی فیستولوگرافی

در ابتدا از شما خواسته می‌شود که لباس مخصوص بیمارستان یا گان بپوشید. همچنین ممکن است به‌صورت تزریق داخل وریدی، مسکن یا آرام‌بخش دریافت کنید تا در طول آزمایش احساس راحتی بیشتری کنید.

سپس روی تخت مخصوص دراز می‌کشید. رادیولوژیست بعد از ضدعفونی کردن و گاهی بی‌حسی موضعی، به کمک تجهیزات اشعه ایکس سعی می‌کند تا ماده حاجب را با یک لوله پلاستیکی نازک به نام کاتتر وارد فیستول کند. زیرا این ماده در طول تصویربرداری، منطقه مورد نظر را با وضوح بیشتری مشخص می‌کند.

رادیولوژی فیستولوگرافی به کمک دستگاه فلوروسکوپی و یک صفحه مانیتور انجام می‌شود.به‌همین‌دلیل، قابلیت آن را دارد که تصاویر را به‌صورت زنده و در قالب یک فیلم نشان دهد.

در طول تصویربرداری، باید کاملا ساکن بمانید و ممکن است لازم باشد نفس خود را برای چند ثانیه حبس کنید. این کار به کاهش احتمال تار شدن تصاویر کمک می‌کند. وقتی آزمایش انجام شد، کاتتر خارج می‌شود. اگر فیستول شما سوراخی در قسمت بیرونی بدن داشته باشد، رادیولوژیست محل زخم را تمیز کرده و پوست را با یک پانسمان می‌پوشاند تا خونریزی کنترل شود.

معمولاً فیستولوگرام 30 دقیقه تا یک ساعت طول می‌کشد. در نهایت رادیولوژیست تصاویر را آنالیز و تفسیر می‌کند و داده‌های بدست‌آمده را به‌صورت یک گزارش جامع برای پزشک معالج ارسال می‌کند.

مراقبت و محدودیت‌های آزمایش

قبل از انجام آزمایش باید در مورد بیماری‌های زمینه‌ای و تمام داروهایی که مصرف می‌کنید با پزشک خود صحبت کنید. هرگونه آلرژی به‌خصوص به مواد حاجب، باید ذکر شود.

زنان در صورت بارداری، لازم است اطلاع دهند. زیرا تماس با اشعه ایکس برای جنین خطرناک است. ممکن است از شما خواسته شود که قبل از آزمایش از خوردن غذاهای جامد خودداری کنید. همچنین، تمام وسایل فلزی همراه با خود مانند عینک، جواهرات، سمعک و غیره را خارج کنید.

هنگامی‌که تزریق داخل وریدی یا بی‌حس‌کننده موضعی در ناحیه فیستول دریافت می‌کنید، ممکن است ناراحتی جزئی داشته باشید. در زمان تزریق ماده حاجب به فیستول نیز ممکن است کمی احساس گرما کنید. این علائم طبیعی هستند و جای نگرانی نیست.

بعد از اتمام تصویربرداری می‌توانید به منزل بازگردید. البته ممکن است از شما خواسته شود که برای اطمینان از بهبودی، یک تا دو ساعت در مرکز رادیولوژی بمانید.

معمولا به شما توصیه می‌شود که در 24 ساعت اول پس از آزمایش، فعالیت بدنی خود را محدود کنید. رانندگی نکنید و از بلند کردن وسایل سنگین پرهیز کنید. همچنین تا چند روز از سیگار کشیدن، نوشیدن الکل و پوشیدن لباس‌های تنگ خودداری کنید.

با وجود مفید بودن روش فیستولوگرام، ممکن است روش مناسبی برای همه بیماران نباشد. تحقیقات نشان داده‌اند که گاهی برای ارائه محل دقیق فیستول‌ها در داخل دستگاه گوارش ناتوان است. همچنین، اگر بیمار درگیر سپسیس یا عفونت خون باشد، انجام آن توصیه نمی‌شود.

خطرات رادیولوژی فیستولوگرافی چیست؟

احتمال اینکه در طی انجام این آزمایش، بیش‌ازحد انتظار دچار خونریزی شوید یا حتی بعد از آن درگیر عفونت شوید وجود دارد. زیرا رگ‌های خونی و بافت فیستول ممکن است آسیب ببیند.

احتمال ایجاد لخته خون در ریه، قلب یا مغز نیز وجود دارد.

همچنین در موارد نادر، تزریق ماده حاجب ممکن است باعث نارسایی کلیه یا واکنش آلرژیک شود. پس در انتخاب مرکز رادیولوژی و رادیولوژیست خود دقت کنید. می‌توانید از خدمات مدرن و پزشکان ماهر مراکز رادیولوژی دکتر تقی لو در بیمارستان عدل به‌عنوان بهترین رادیولوژی غرب تهران و بیمارستان رسالت شرق تهران استفاده کنید.

اگر عکسبرداری استاندارد با اشعه ایکس نتواند جزئیات مورد نیاز از ساختار و عملکرد مفصل‌ها را نشان دهد؛ پزشک دستور انجام آرتروگرافی یا آرتروگرام را می‌دهد. زیرا در این روش از یک سوزن بلند و نازک برای انتقال مستقیم ماده حاجب (ماده کنتراست‌زا) به داخل مفصل استفاده می‌شود. سپس به کمک دستگاه عکسبرداری استاندارد با اشعه ایکس، فلوروسکوپی، سی تی اسکن یا ام آر آی، از موقعیت‌های مختلف مفصل تصویربرداری می‌شود.

آرتروگرافی چیست؟

آرتروگرافی تصاویر دقیق‌تری از ساختار مفاصل مختلف بدن به‌منظور یافتن علت درد یا از دست دادن عملکرد آن‌ها ارائه می‌دهد. اگرچه آرتروگرافی بیشتر برای بررسی مفاصل زانو و شانه استفاده می‌شود؛ اما ممکن است برای ارزیابی مفاصل دیگر مانند مچ دست، مچ پا، لگن یا آرنج نیز انجام شود.

آرتروگرافی چه کاربردهایی دارد؟

اصولاً آرتروگرافی برای یافتن علت اصلی درد مفاصل یا مشکلات حرکتی استفاده می‌شود. چراکه می‌تواند آسیب‌هایی مانند پارگی بافت‌های نرم مفصل (شامل رباط‌ها، تاندون‌ها، غضروف‌ها و کپسول‌های مفصلی) یا دررفتگی مفصل را نشان دهد.

اگر جراحی تعویض مفصل مانند تعویض مفصل زانو انجام داده باشید؛ آرتروگرام می‌تواند به پزشک شما کمک کند تا موقعیت قرارگیری پروتز را به‌خوبی بررسی کند.

ام آر آرتروگرافی چیست؟

در ام آر آرتروگرافی بعد از تزریق ماده حاجب، به‌جای دستگاه اشعه ایکس یا سی تی، از دستگاه MRI برای تصویربرداری استفاده می‌شود. زیرا تصاویر واضح‌تری ارائه می‌دهد. درست مانند ام آر آی کمر که نسبت به سایر روش‌های تصویربرداری، جزئیات بیشتری از ستون فقرات و مهره‌های کمری ارائه می‌دهد.

خطرات و عوارض آرتروگرام چیست؟

اگر به‌جای ام آر آرتروگرافی، از دستگاه اشعه ایکس برای تصویربرداری استفاده شود؛ خطر بیشتری در زمینه بروز سرطان شما را تهدید می‌کند. به‌خصوص اگر لازم باشد در طی یک سال چند بار این آزمایش را تکرار کنید. زیرا در ام آر آرتروگرافی از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی استفاده می‌شود، درحالی‌که در سایر روش‌ها از اشعه ایکس استفاده می‌شود.

مسئله دیگر احتمال واکنش آلرژیک به ماده کنتراست است. البته در آرتروگرام احتمال بروز این عارضه نادر است. زیرا ماده حاجب به داخل ورید تزریق نمی‌شود.

با این وجود، نمی‌توان خطر عفونت و خونریزی در محل ورود سوزن به داخل مفصل را نادیده گرفت. به‌همین‌دلیل، انجام آرتروگرام برای افراد مبتلا به آرتریت فعال یا عفونت مفاصل توصیه نمی‌شود.

قبل از آرتروگرافی چه کار باید کرد؟

تماس با اشعه ایکس برای خانم‌های باردار خطرناک است. زیرا احتمال بروز ناهنجاری‌های مادرزادی در جنین را افزایش می‌دهد. پس اگر قصد باردار شدن را دارید یا باردار هستید، حتماً از قبل به پزشک اطلاع دهید. معمولا در این شرایط اگر انجام آرتروگرام ضروری باشد، پزشک ام آر آرتروگرافی زانو و مچ دست را ترجیح می‌دهد. از سایر نکات قابل توجه قبل از انجام این آزمایش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• محدودیت خاصی برای رژیم غذایی وجود ندارد و نیازی نیست ناشتا باشید.
• اگر سابقه حساسیت به هر نوع دارو، لاتکس، نوار چسب، ماده بی‌حس‌کننده و ماده حاجب دارید، حتما از قبل اطلاع دهید.
• اگر سابقه اختلالات انعقادی مانند هموفیلی را دارید یا اگر از داروهای ضدانعقاد (رقیق‌کننده خون) مانند آسپرین استفاده می‌کنید، از قبل ذکر کنید. ممکن است لازم باشد قبل از تزریق ماده حاجب، مصرف این داروها را متوقف کنید.

نحوه انجام آزمایش

آرتروگرافی ممکن است به‌صورت سرپایی یا به‌عنوان بخشی از آزمایش‌های شما در زمان بستری شدن در بیمارستان انجام شود. در هر صورت مراحل انجام آن به‌صورت زیر است:

• در ابتدا از شما خواسته می‌شود که اشیا فلزی همراه با خود مانند جواهرات، عینک، گیره و غیره را خارج کنید. سپس همه لباس های خود را درآورید و لباس مخصوص یا گان بپوشید.
• ممکن است برای مقایسه و بررسی دقیق، قبل از تزریق ماده حاجب به داخل مفصل، چند تصویر گرفته شود.
• برای تزریق ماده حاجب، ابتدا پوست اطراف مفصل با محلول ضدعفونی‌کننده تمیز می‌شود. سپس با یک سوزن کوچک داروی بی‌حسی تزریق می‌شود. ممکن است در این حین کمی احساس سوزش کنید.
• در صورت تجمع مایع در مفصل، این مایع با یک سوزن و سرنگ بلندتر خارج می‌شود. سپس ماده حاجب با استفاده از یک سوزن بلند و نازک به مفصل تزریق می‌شود.
• پس از این تزریق، ممکن است از شما خواسته شود که مفصل را حرکت دهید تا ماده حاجب به طور یکنواخت پخش شود. به عنوان مثال، در مورد ام آر آرتروگرافی زانو و مچ دست ممکن است از شما خواسته شود چند دقیقه راه بروید یا مچ دست خود را تمرین دهید.
• در نهایت روی تخت دراز می‌کشید. طبق تصمیم پزشک معالج به کمک دستگاه عکسبرداری استاندارد با اشعه ایکس، سی تی اسکن یا ام آر آی، تصویربرداری انجام می‌شود.

حرکت دادن یا ثابت نگهداشتن مفصل آسیب‌دیده در موقعیت‌های خاص حین تصویربرداری، ممکن است باعث ناراحتی یا درد شود. به‌خصوص اگر اخیراً جراحی انجام داده باشید. به‌همین‌دلیل، معمولا رادیولوژیست سعی می‌کند کل این مراحل را با سرعت انجام دهد تا احتمال بروز هرگونه ناراحتی به حداقل برسد.

اصولا رادیولوژیست تصاویر را تفسیر و یافته‌های خود را به پزشک معالج شما ارسال می‌کند. پزشک نیز براساس داده‌های بدست‌آمده، روش درمان را تعیین می‌کند.