رادیوگرافی لومبوساکرال یکی از رایج‌ترین روش‌های تصویربرداری برای بررسی پایین ستون فقرات و ناحیه لگن محسوب می‌شود. اهمیت آن در تشخیص علل کمردرد، دردهای لگنی و آسیب‌های ناشی از ضربه یا بیماری‌های مزمن است.

رادیولوژی لومبوساکرال به‌عنوان یک روش سریع، در دسترس و نسبتاً کم‌هزینه، اغلب اولین گام تشخیصی پزشکان است و می‌تواند نیاز به تصویربرداری‌های پیشرفته‌تر را مشخص کند.

در این مقاله به بررسی کاربردها، نحوه انجام و تفسیر نتایج رادیوگرافی لومبوساکرال می‌پردازیم

رادیوگرافی لومبوساکرال چیست؟

رادیوگرافی لومبوساکرال یک نوع تصویربرداری با اشعه ایکس است که ساختار استخوانی ناحیه پایین ستون فقرات و استخوان خاجی (ساکروم) را نشان می‌دهد. این رادیولوژی شامل چند نما برای بررسی دقیق مهره‌های کمری، مفاصل بین‌مهره‌ای و اتصال ستون فقرات به لگن است.

رادیوگرافی لومبوساکرال به پزشک کمک می‌کند تا شکستگی، آرتریت، تغییرات دژنراتیو یا آسیب‌های ناشی از ضربه را تشخیص دهد، اما قادر به نمایش مشکلات عضلات، رباط‌ها، دیسک‌ها یا اعصاب نیست.

کاربردهای رادیولوژی لومبوساکرال

• بررسی شدت آسیب ناشی از ضربه یا سقوط یا افتادن از ارتفاع بیش از ۳ متر یا تصادف با خودرو و موتور
• بررسی درد کمری حاد یا مزمن بیش از ۴ تا ۸ هفته
• تشخیص اختلالات عصبی ستون فقرات
• ارزیابی وضعیت پس از عمل ستون فقرات
• تشخیص بیماری‌های مزمن یا دژنراتیو مانند آرتروز، پوکی استخوان، تغییرات خمیدگی یا خار استخوانی
• تشخیص نقص‌های مادرزادی، سرطان، بررسی ناهنجاری‌های استخوانی و تومورهای ستون فقرات

در برخی موارد، رادیوگرافی همراه با ام آر آی، سی تی اسکن استخوان یا سونوگرافی انجام می‌شود تا تصویر کامل‌تری از علل درد یا آسیب ارائه شود.

بیشتر بخوانید: رادیولوژی مداخله‌ ای چیست؟

آمادگی لازم برای انجام رادیوگرافی لومبوساکرال

معمولاً آمادگی پیچیده‌ای لازم نیست. پیش از تصویربرداری باید تمام زیورآلات، ساعت، کمربند، گیره مو و هر وسیله فلزی از بدن خارج شود.

اگر سابقه جراحی و وجود پلاتین یا ایمپلنت فلزی دارید، حتماً به پزشک یا تکنسین اطلاع دهید.

در بیشتر مراکز، لباس مخصوص تصویربرداری در اختیار شما قرار می گیرد تا دکمه یا زیپ لباس در تصویر اختلال ایجاد نکند.

در صورت بارداری یا شک به آن، اطلاع‌دادن الزامی است.

ناشتا‌بودن نیاز نیست و می توانید طبق روال عادی داروهای خود را مصرف کنید.

نحوه انجام رادیولوژی لومبوساکرال

رادیوگرافی لومبوساکرال معمولاً در مرکز رادیولوژی انجام می‌شود. ابتدا روی تخت مخصوص به پشت دراز می‌کشید و دستگاه تصویربرداری بالای ناحیه کمر قرار می‌گیرد.

بسته به نظر پزشک، ممکن است در وضعیت طاق‌باز، به پهلو، دمر یا حتی ایستاده تصویربرداری شود.

هنگام ثبت تصویر باید چند ثانیه نفس خود را نگه دارید و کاملاً بی‌حرکت بمانید تا تصویر تار نشود.

کل فرایند تصویربرداری لومبوسکرال فقط چند دقیقه طول می کشد و درد خاصی ندارد، فقط ممکن است سردی تخت احساس شود.

پس از پایان تصویربرداری می‌توانید لباس بپوشید و مرکز را ترک کنید.

تفسیر نتایج رادیوگرافی لومبوساکرال

نتایج رادیولوژی لومبوساکرال می‌تواند اطلاعات مهمی درباره وضعیت استخوان‌ها و مفاصل ستون فقرات کمری ارائه دهد.

در صورت مشاهده انحراف غیرطبیعی ستون فقرات مانند لوردوز یا اسکولیوز، احتمال مشکلات ساختاری و جبرانی عضلانی مطرح می شود.

کاهش فاصله بین مهره‌ها، باریک‌شدن فضای مفصلی و وجود خارهای استخوانی معمولاً نشانه آرتروز و فرسایش تدریجی مفاصل کمر است.

اگر شکستگی در مهره‌ها دیده شود، ممکن است ناشی از ضربه، زمین‌خوردن یا پوکی استخوان باشد. کاهش تراکم استخوان به نفع پوکی استخوان است و خطر شکستگی را بالا می‌برد.

در مواردی، سرخوردگی مهره روی مهره زیرین (اسپوندیلولیستزیس) دیده می‌شود که می‌تواند عامل درد، بی‌ثباتی و فشار بر اعصاب باشد.

گاهی نیز تغییرات غیرطبیعی مشکوک به توده یا سرطان استخوان گزارش می‌شود. در این موارد تشخیص قطعی معمولاً با ام آر آی یا سی تی اسکن انجام می‌گیرد.

عوارض و خطرات

رادیوگرافی لومبوساکرال با مقدار کمی اشعه ایکس انجام می شود و برای اغلب بزرگسالان بی‌خطر است. به‌عبارت دیگر، خطر آن در مقایسه با فایده تشخیص پزشکی بسیار پایین است.

با این‌حال، اشعه می‌تواند برای جنین در دوران بارداری خطرناک باشد، به همین دلیل زنان باردار یا افرادی که احتمال بارداری دارند، باید حتماً پیش از انجام تصویربرداری پزشک را مطلع کنند.

در کودکان نیز به‌دلیل حساسیت بیشتر بدن به اشعه، انجام رادیوگرافی فقط در صورت ضرورت توصیه می‌شود.