یکی از روش‌های نوین و دقیق برای ارزیابی وضعیت رگ‌های قلب، سی ‌تی آنژیوگرافی قلب (CT Angiography)  است که به آن سی تی آنژیو قلب نیز می‌گویند. این روش تصویربرداری غیرتهاجمی، با بهره‌گیری از فناوری پیشرفته سی ‌تی اسکن و تزریق ماده حاجب، به پزشکان امکان می‌دهد تا نمایی واضح و دقیق از شریان‌های کرونری به‌دست آورند.

در این متن، به بررسی کامل سی تی آنژیو قلب، دلایل و نحوه انجام و نکات مهم پیش و پس از انجام آن خواهیم پرداخت تا به بیماران کمک کنیم با آگاهی بیشتر تصمیم‌گیری کنند.

سی تی آنژیوگرافی قلب چیست؟

سی ‌تی آنژیوگرافی قلب یک روش تصویربرداری پیشرفته و غیرتهاجمی است که برای بررسی عروق کرونری قلب استفاده می‌شود.

در این روش، ابتدا ماده‌ای به نام ماده حاجب یددار از طریق رگ بازو، به بدن تزریق می‌شود. این ماده باعث می‌شود عروق کرونری در تصویر‌برداری با دستگاه سی ‌تی اسکن کاملاً مشخص و واضح دیده شوند. سپس، با استفاده از دستگاه سی ‌تی اسکن چنداسلایس، تصاویر بسیار دقیق و سه ‌بعدی از قلب و عروق اطراف آن تهیه می‌شود. این تصاویر به پزشک امکان می‌دهد تنگی‌ها، گرفتگی‌ها یا سایر ناهنجاری‌های عروق قلب را به‌وضوح تشخیص دهد.

در مقایسه با آنژیوگرافی سنتی (که تهاجمی است و نیاز به وارد کردن کاتتر از طریق کشاله ران یا مچ دست به درون شریان دارد)، سی تی آنژیو قلب بدون نیاز به جراحی یا بستری انجام می‌شود و معمولاً تنها چند دقیقه زمان می‌برد.

سی تی آنژیوگرافی قلب چه زمانی لازم است؟

سی تی آنژیو قلب معمولاً زمانی درخواست می‌شود که آزمایش‌های اولیه مانند نوار قلب، تست ورزش یا اکوکاردیوگرافی نتوانند اطلاعات کافی درباره وضعیت قلب بیمار ارائه دهند.

این آزمایش، می‌تواند اطلاعات مهمی درباره میزان خون‌رسانی قلب، وجود زخم یا آسیب در عضله قلب ناشی از سکته قلبی، میزان مایع در کیسه اطراف قلب (پریکارد) و وجود هرگونه ناهنجاری در رگ‌های بزرگ متصل به قلب ارائه دهد.

همچنین یکی از اصلی‌ترین کاربردهای سی ‌تی آنژیو، بررسی وجود پلاک‌های چربی و رسوبات در دیواره شریان‌های کرونری است که باعث تنگی یا انسداد عروق می‌شوند و خطر حمله قلبی را افزایش می‌دهند.

اگر فردی علائمی مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس یا خستگی غیرعادی داشته باشد، سی تی آنژیوگرافی می‌تواند یک روش سریع، دقیق و غیرتهاجمی برای بررسی این احتمال باشد.

مراحل انجام سی تی آنژیوگرافی قلب

سی تی آنژیوگرافی طبق مراحل زیر انجام می‌شود.

۱. آماده‌سازی بیمار

بیمار به پشت روی تخت مخصوص دراز می‌کشد. تکنسین با استفاده از بالش یا بند، وضعیت بدن او را تنظیم می‌کند تا در طول تصویربرداری بی‌حرکت باقی بماند.

۲. نصب تجهیزات

یک آنژیوکت در رگ دست یا بازوی بیمار قرار می‌گیرد تا ماده حاجب تزریق شود. در صورتی که که سی تی آنژیوگرافی کرونری مدنظر باشد، الکترودهای نوار قلب (EKG) نیز روی قفسه سینه چسبانده می‌شود.

۳. انجام تصویربرداری

تخت به‌ آرامی وارد دستگاه سی ‌تی اسکن می‌شود. تکنسین از پشت اتاق کنترل، دستورهایی مانند حبس نفس یا ثابت ماندن را اعلام می‌کند تا کیفیت تصاویر کاهش نیابد.

۴. پایان فرایند

پس از ثبت تصاویر لازم، آنژیوکت برداشته شده و پانسمان انجام می‌شود. کل فرایند معمولاً بین 20 تا ۶۰ دقیقه زمان می‌برد.

قبل از سی تی آنژیوگرافی قلب چه اقداماتی انجام دهیم؟

باید بدانید که رعایت برخی نکات قبل از آزمایش ضروری است تا ایمنی شما حفظ شده و نتیجه تصویربرداری دقیق‌ باشد. پزشک معالج یا مرکز تصویربرداری، دستورالعمل‌های مشخصی را در اختیار شما قرار می‌دهد که لازم است به‌طور کامل رعایت کنید.

در مرحله اول، باید فهرست کامل داروهای مصرفی خود را به پزشک اطلاع دهید.

درباره سابقه بیماری‌های قلبی، کلیوی، آلرژی‌ها (به‌ویژه حساسیت به ماده حاجب) و همچنین وضعیت بارداری یا شیردهی صحبت کنید.

از شما خواسته می‌شود چند ساعت پیش از آزمون، ناشتا باشید (معمولاً بین ۴ تا ۶ ساعت) و در صورت نیاز، مصرف برخی داروها موقتاً قطع یا تنظیم شود.

در روز انجام آزمایش، باید لباس بیمارستانی بپوشید و همه وسایل فلزی مانند جواهرات، ساعت یا گیره سر را از خود جدا کنید. زیرا این اشیا می‌توانند در کیفیت تصاویر اختلال ایجاد کنند.

برای انجام سی تی آنژیو قلب و رزرو وقت می‌توانید با شماره زیر تماس بگیرید:

مراقبت‌های بعد از سی تی آنژیو

اغلب بیماران می‌توانند در همان روز به فعالیت‌های روزمره خود بازگردند. با این حال، رعایت برخی نکات مراقبتی به بهبودی کامل و پیشگیری از عوارض احتمالی کمک می‌کند.

استراحت و فعالیت بدنی

در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول، بهتر است استراحت کنید؛ در این مدت فعالیت‌ زیاد و بلند کردن اجسام سنگین ممنوع است.

هیدراته ماندن

مصرف مایعات فراوان، به‌ویژه آب، به دفع سریع‌تر ماده حاجب از بدن کمک کرده و عملکرد کلیه‌ها حمایت می‌کند.

رانندگی

تا زمان احساس بهبودی کامل، نباید رانندگی کنید. به‌ویژه اگر داروهایی مانند بتابلوکر مصرف کرده باشید. این داروها ممکن است باعث خواب‌آلودگی یا سرگیجه شوند.

لازم به ذکر است که برخی افراد ممکن است پس از سی تی آنژیو قلب، احساس خستگی، سبکی سر یا سرگیجه داشته باشند که معمولاً موقتی است. اما در صورت مشاهده علائمی مانند درد شدید قفسه سینه، تنگی نفس، تب، قرمزی یا ترشح در محل ورود ماده حاجب، لازم است بیمار به پزشک اطلاع دهد.

سی تی آنژیوگرافی قلب چقدر طول می‌کشد؟

همان‌طورکه گفتیم، کل فرایند سی تی آنژیو قلب معمولاً بین 20 تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد. بخش اصلی تصویربرداری، که شامل حرکت تخت درون دستگاه و ثبت تصاویر دقیق از عروق کرونری است، تنها ۱ تا ۲ دقیقه زمان می‌برد.

در مجموع، توصیه می‌شود بیمار برای حدود یک ساعت حضور در مرکز تصویربرداری برنامه‌ریزی داشته باشد تا تمامی مراحل به‌طور کامل و با دقت انجام شود.

هزینه سی تی آنژیوگرافی چقدر است؟

هزینه سی تی آنژیو قلب بسته به مرکز درمانی و نوع بیمه متفاوت است.

در بیمارستان‌های دولتی معمولاً هزینه حدود ۳ میلیون تومان است؛ اما در مراکز خصوصی ممکن است تا 10 میلیون تومان افزایش یابد.

بیمه‌های پایه معمولاً هزینه را پوشش نمی‌دهند، ولی بیمه تکمیلی می‌تواند بخش از هزینه یا کل آن را تقبل کند.