سرطان ریه یکی از شایع‌ترین و کشنده‌ترین انواع سرطان در جهان است که سالانه جان میلیون‌ها نفر را تهدید میکند. شناخت علائم اولیه، تشخیص به‌موقع و انتخاب روش‌های درمانی مناسب انواع سرطان ریه نقش حیاتی در افزایش شانس بهبود بیماران دارد.
این بیماری معمولاً با سرفه‌های مداوم، درد قفسه سینه، کاهش وزن غیرمنتظره و تنگی نفس همراه است. با این‌حال تشخیص سرطان ریه تنها از طریق آزمایش‌های تصویربرداری و نمونه‌برداری امکان‌پذیر است.
سرطان ریه چیست؟
سرطان ریه نوعی بیماری است که از رشد غیرقابل کنترل سلول‌ها در ریه‌ها ایجاد می‌شود.
ریه‌ها دو عضو اسفنجی در قفسه سینه هستند که مسئول تنفس‌اند. وقتی سلول‌های آن‌ها دچار جهش ژنتیکی می‌شوند، به‌شکل بی‌رویه به تقسیم خود ادامه می‌دهند و توده‌هایی به نام تومور ایجاد می‌کنند. این تومور‌ها عملکرد ریه‌ها را مختل می‌کنند و حتی می‌توانند به بخش‌های مختلف بدن منتقل شوند (متاستاز).
سرطان ریه معمولاً در راه‌های هوایی (برونش‌ها یا برونشیول‌ها) یا کیسه‌های هوایی کوچک (آلوئول‌ها) آغاز می‌شود. اگر سرطان از جای دیگری به ریه برسد، متاستاتیک نامیده می‌شود.
علائم سرطان ریه چیست؟ از کجا بفهمیم سرطان ریه داریم؟
علائم سرطان ریه معمولاً در مراحل اولیه ظاهر نمی‌شوند و متاسفانه اغلب زمانی بروز می‌کنند که بیماری پیشرفت کرده باشد!
شایع‌ترین نشانه‌ها شامل سرفه‌ای است که تا چند هفته ادامه یافته یا بدتر می‌شود.
درد یا ناراحتی قفسه سینه، تنگی نفس و خس‌خس‌کردن هنگام نفس‌کشیدن نیز از علائم دیگر است.
همچنین ممکن است فرد، خون کمی در هنگام سرفه مشاهده کرده یا صدایش تغییر کند و حالت گرفتگی داشته باشد.
با پیشرفت بیماری، علائم می‌توانند گسترده‌تر شوند و دیگر اعضای بدن را درگیر کنند. از جمله این علائم:
- کاهش وزن بدون دلیل
- کاهش اشتها
- درد استخوان
- سردرد
- ورم صورت یا گردن
- خستگی مداوم بدون دلیل
برخی علائم کمتر شایع نیز ممکن است رخ دهند، مانند:
- تغییر شکل انگشتان (Clubbing)
- مشکل یا درد در بلع
- درد شانه
- علائم سندرم هورنر شامل کوچکی مردمک و افتادگی پلک در یک چشم
علت ابتلا به سرطان ریه چیست؟
سرطان ریه زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های آن دچار جهش‌های DNA شوند و کنترل تقسیم سلولی از دست برود.
سیگار کشیدن مهم‌ترین عامل ایجاد سرطان است و هم مصرف‌کننده و هم افراد در معرض دود را درگیر میکند.
سایر عوامل شامل قرارگرفتن در معرض رادون، آزبست، فلزات سنگین، گرد و غبار صنعتی، دود دیزل، سابقه پرتودرمانی قفسه سینه و سابقه خانوادگی سرطان هستند.
بیشتر بخوانید: سی تی آنژیوگرافی قلب چیست؟
تشخیص سرطان ریه
معمولاً متخصصان برای تشخیص سرطان ریه روش‌های زیر را انجام می‌دهند.
آزمایش خون
اگرچه آزمایش خون نمی‌تواند سرطان را به‌طور مستقیم تشخیص دهد؛ اما عملکرد اندام‌ها و وضعیت کلی بدن را بررسی میکند و می‌تواند به رد بیماری‌های دیگر کمک کند.
تصویربرداری پزشکی
تصویربرداری شامل عکس رادیولوژی از قفسه سینه، سی تی اسکن ریه، پت اسکن و ام آر آی ریه است که پزشکان بسته به وضعیت بیماران، یک یا چند روش را انتخاب می‌کنند.
این روش‌ها محل، اندازه و گسترش تومور را نشان می‌دهند.
سیتولوژی خلط
خلطی که هنگام سرفه از ریه خارج می‌شود، زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود. گاهی سلول‌های سرطانی در آن قابل شناسایی هستند.
بیوپسی یا نمونه برداری
بیوپسی، برداشتن نمونه‌ای از بافت برای بررسی در آزمایشگاه است. بیوپسی برای تشخیص سرطان ریه به روش‌های زیر انجام می‌شود:
- برونکوسکوپی: لوله نوری با دوربین از طریق دهان یا بینی وارد ریه می‌شود و نمونه بافت، برداشته می‌شود.
- مدیاستینوسکوپی: برش کوچکی در پایه گردن ایجاد می‌شود و نمونه‌ای از غدد لنفاوی پشت جناغ برداشته می‌شود.
- بیوپسی سوزنی: سوزن با کمک سی تی اسکن یا سونوگرافی از طریق پوست وارد بافت ریه می‌شود و سلول‌های مشکوک جمع‌آوری می‌شوند.
- توراکوسکوپی: برش‌های کوچک در قفسه سینه ایجاد و با لوله مخصوص نمونه‌برداری از تراک انجام می‌شود.
آزمایش‌های مولکولی
نمونه‌های بیوپسی برای شناسایی تغییرات ژنتیکی بررسی می‌شوند. این اطلاعات برای انتخاب درمان هدفمند اهمیت دارند.
انواع سرطان ریه
سرطان ریه انواع مختلفی دارد.
شایع‌ترین نوع، سرطان ریه غیرسلولی کوچک (NSCLC) است. این نوع شامل آدنوکارسینوم و کارسینوم سلول سنگفرشی می‌شود.
نوع دیگر، سرطان ریه سلولی کوچک (SCLC) است که بسیار تهاجمی و رشد سریعی دارد و به‌سرعت به دیگر بخش‌های بدن منتشر می‌شود. درمان آن دشوارتر از نوع اول است و معمولاً ترکیبی از شیمی‌درمانی و رادیوتراپی استفاده می‌شود.
علاوه‌بر این دو نوع اصلی، سرطان ریه انواع نادر دیگری هم دارد. برای مثال، لنفوم‌های ریه به سلول‌های سیستم ایمنی مرتبط هستند. سارکوم‌ها از بافت همبند ریه منشا می‌گیرند. مزوتلیوم پلور معمولاً با تماس طولانی با آزبست مرتبط است و در پوشش ریه ایجاد می‌شود.
شناخت نوع سرطان برای انتخاب درمان مناسب و پیش‌بینی روند بیماری اهمیت زیادی دارد.
جهت تشخیص سرطان ریه می‌توانید به صورت آنلاین نوبت خود را از مراکز تصویربرداری دکتر تقی لو دریافت کنید:
چه روش‌هایی درمان سرطان ریه استفاده می‌شود؟
برای درمان سرطان ریه، پزشک از رویکردهای متفاوت و گاهی هم‌زمان استفاده میکند. ما در ادامه، درمان‌های رایج را آورده‌ایم.
جراحی
جراحی رایج‌ترین روش درمانی است که به روش‌های مختلف زیر انجام می‌شود:
- برداشت بخش مثلثی ریه: برداشتن بخش کوچکی از ریه به همراه بافت سالم اطراف
- برداشت سگمنت ریه: برداشتن بخش بزرگتری از ریه، اما نه کل لوب
- برداشت لوب ریه: برداشتن یک لوب کامل ریه
- برداشت کامل ریه: گاهی غدد لنفاوی هم برداشته می‌شوند.
شیمی‌درمانی
در این روش پزشک از داروهای قوی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده میکند. این داروها معمولاً از طریق ورید تزریق شده یا به‌شکل قرص مصرف می‌شوند.
شیمی‌درمانی، قبل یا بعد از جراحی و معمولاً همراه با رادیوتراپی به کار می‌رود.
رادیوتراپی
استفاده از اشعه‌های پرانرژی برای کشتن سلول‌های سرطانی است. پزشک این روش را قبل یا بعد از جراحی، به‌تنهایی یا همراه با شیمی‌درمانی تجویز میکند.
رادیوتراپی برای کنترل علائم سرطان پیشرفته نیز کاربرد دارد.
رادیوتراپی استریوتاکتیک
دستگاه اشعه‌های شدید را از زوایای مختلف به تومور می‌تاباند. معمولاً در یک یا چند جلسه انجام می‌شود و جایگزین جراحی در بیماران خاص است.
درمان هدفمند
در این روش پزشک داروهایی تجویز میکند که مواد خاص در سلول‌های سرطانی را هدف قرار می‌دهند و باعث مرگ آن‌ها می‌شوند.
درمان هدفمند برای افرادی است که تغییرات ژنتیکی خاص در سلول‌هایشان دارند.
ایمونوتراپی
سیستم ایمنی بدن را تحریک میکند تا سلول‌های سرطانی را شناسایی و از بین ببرد.
پزشک این روش را بعد از جراحی یا به‌تنهایی (در بیمارانی که امکان جراحی ندارند) تجویز میکند.
مراقبت تسکینی
برای کاهش درد و سایر علائم سرطان کاربرد دارد. این روش را می‌توان همراه با درمان‌های اصلی استفاده کرد تا کیفیت زندگی بیمار را بهبود دهد.
درمان‌های ترکیبی
در بسیاری از بیماران، پزشک ترکیبی از جراحی، شیمی‌درمانی، رادیوتراپی، درمان هدفمند و ایمونوتراپی را استفاده میکند. انتخاب روش به نوع سرطان، مرحله و وضعیت عمومی بیمار وابسته است.
طول عمر بیماران مبتلا به سرطان ریه چقدر است؟
طول عمر بیماران مبتلا به سرطان ریه به نوع و مرحله بیماری بستگی دارد.
همان‌طور که گفتیم، سرطان ریه غیرسلول کوچک رشد کندتری دارد، اما سلول کوچک تهاجمی است و سریع‌تر گسترش می‌یابد.
اگر سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده شود و محدود به ریه باشد، احتمال زنده ماندن پنج ساله حدود ۵۵ تا 64% است.
در مراحل پیشرفته یا زمانی که سرطان به دیگر اعضای بدن منتشر شده، این احتمال کمتر از 12% است.
سن، سلامت عمومی، مصرف دخانیات و پاسخ به درمان نیز روی طول عمر بیمار تاثیر می‌گذارد.
0 Comments