مغز یکی از اندام‌های حیاتی بدن است که در معرض بیماری‌های مختلفی قرار دارد. به‌همین دلیل، از روش‌های تشخیصی متفاوتی برای شناسایی انواع بیماری‌ها در این ناحیه استفاده می‌شود‌‌. آنژیوگرافی مغز جزو بهترین روش‌ها برای تشخیص مشکلات عروق خونی مغز است که باید توسط پزشک متخصص و در کلینیک‌های مجهز انجام شود.

آنژیوگرافی مغز چیست؟

آنژیوگرافی مغز یک نوع تصویربرداری پزشکی تخصصی است که برای مشاهده عروق و رگ‌های خونی مغز استفاده می‌شود. آنژیو مغز به پزشکان کمک می‌کند تا هرگونه اختلال، انسداد، آنوریسم مغزی یا تغییرات دیگر در رگ‌های خونی مغز را تشخیص دهند.

پزشکان در این فرایند با کمک یک لوله باریک به نام کاتتر که از کشاله ران یا دست به سمت عروق خونی می‌‌رود، می‌توانند جریان خون در رگ‌های مغزی را به‌خوبی مشاهده کنند.

عموماً و برای بیشتر مشکلات، آنژیوگرافی مغز تصاویر دقیق‌تری نسبت به ام آر آنژیوگرافی و سی تی آنژیوگرافی عروق مغزی ارائه می‌دهد.

کاربردهای آنژیوگرافی مغز

آنژیو مغز نه‌تنها یک روش تشخیصی محسوب می‌شود؛ بلکه برای درمان بعضی از ناهنجاری‌ها نیز کار‌برد دارد. برخی از مهم‌ترین کاربردهای آنژیوگرافی مغز عبارتند از تشخیص:

• آنوریسم مغزی
• وجود پلاک در رگ‌های خونی
• ناهنجاری شریانی وریدی مغز
• فیستول شریان وریدی دورال
• التهاب رگ‌های خونی یا واسکولیت
• پاره شدن دیواره داخلی شریان
• سکته مغزی
• لخته شدن خون
• ارزیابی شریان‌ها
• رگ‌های متصل به تومور مغزی

مراقبت‌های قبل از آنژیو مغز

پزشک قبل از انجام آزمایش، شما را مورد معاینه قرار می‌دهد یا آزمایش خون می‌نویسد تا از سلامت‌تان مطمئن شود. از دیگر مواردی که باید قبل از آنژیو مغز انجام دهید:

• لیست داروهای مصرفی را در اختیار پزشک قرار دهید.
• در مورد بیماری‌های خود مانند سابقه خونریزی با پزشک صحبت کنید.
• اگر داروهای رقیق کننده خون مانند قرص‌های ضدالتهابی استفاده می‌کنید، به پزشک خود اطلاع دهید.
• در صورت بارداری باید با پزشک صحبت کنید.
• در صورت داشتن آلرژی مخصوصاً به ید، حتماً پزشکتان را در جریان قرار دهید.

نحوه انجام آنژیوگرافی مغز

برای انجام آزمایش باید در ابتدا لباس مخصوص بپوشید و سپس طبق مراحل زیر پیش بروید:

1. پرستار یا تکنسین رادیولوژی، یک سرم IV در دست یا بازوی شما قرار می‌دهد تا در صورت لزوم، آرام‌بخش تزریق شود.
2. سپس، دستگاه‌هایی به بدن شما متصل می‌‌شود تا ضربان قلب و فشار خون‌تان در طول آزمایش به‌طور مداوم بررسی کند.
3. در مرحله بعد باید روی تخت معاینه دراز بکشید و سر شما با یک بند، چسب یا نگهدارنده‌های فومی ثابت می‌شود.
4. در قسمتی از بدن شما معمولاً در کشاله ران، پا یا بازو، یک لوله باریک و بلند به نام کاتتر وارد می‌شود. سپس با تزریق دارو، آن ناحیه را بی‌حس می‌کنند.
5. پزشک برشی کوچک در پوست ایجاد می‌کند و با استفاده از دستگاه‌های تصویربرداری، کاتتر را از سوراخ کوچکی که با سوزن ایجاد شده به داخل شریان هدایت می‌کند.
6. در این مرحله، ماده حاجب از طریق کاتتر تزریق می‌شود، ممکن است گرمای مختصری حس کنید که خیلی زود از بین می‌رود. وقتی ماده حاجب به عروقی می‌رسد، چندین تصویر با اشعه ایکس از آن‌ها گرفته می‌شود. لازم است در این مرحله کاملاً بی‌حرکت بمانید و حتی برای لحظاتی نفس خود را حبس کنید تا تصاویر واضح‌تری ثبت شود.
7. پس از اتمام تصویربرداری، کاتتر خارج می‌شود و پزشک برای جلوگیری از ایجاد هماتوم (تجمع خون) با فشار بر شریان، خونریزی را کنترل می‌کند.
8. در نهایت پرستار محل زخم را پانسمان می‌کند.

آنژیو مغز چقدر طول میکشد؟

آنژیوگرافی مغز مانند آنژیوگرافی قلب به ایجاد تمهیداتی نیاز دارد که بر زمان انجام این روش تاثیرگذار است. اما به‌طور کلی، این روش تشخیصی و درمانی بین 1 تا 3 ساعت زمان نیاز دارد که مراقبت‌های قبل و بعد از عمل نیز ممکن است این زمان را افزایش دهد.

برای انجام آنژیوگرافی مغز در مراکز تصویربرداری دکتر آیدین تقی لو، با شماره زیر تماس بگیرید:

مراقبت‌های ضروری بعد از آنژیوگرافی مغز

مراقبت بعد از انجام آنژیوگرافی از اهمیت زیادی برخوردار است و به بیمار کمک می‌کند تا به روند طبیعی زندگی خود بازگردد. در ادامه به برخی از مهم‌ترین مراقبت‌های بعد از آنژیو مغز اشاره می‌کنیم:

ریکاوری

بعد از آنژیوگرافی مغز باید حداقل شش ساعت‌ در اتاق ریکاوری‌ بمانید و محلی که کاتتر‌ از آن وارد شده را صاف نگه دارید. در زمان ریکاوری دائما تحت نظر هستید تا در صورت بروز مشکل، اقدامات لازم انجام شود.

تزریق دارو

در زمان ریکاوری دار‌وهایی مانند مسکن یا آرام‌ بخش به شما تزریق می‌شود تا درد و ناراحتی کاهش یابد. بعد از اتمام زمان ریکاوری و بررسی علائم حیاتی دستور انتقال به بخش یا ترخیص از بیمارستان صادر می‌شود.

رژیم غذایی سالم و‌ نوشیدن آب فراوان

بعد از آنژیو می‌توانید به برنامه غذایی قبلی ادامه دهید، اما بهتر است سبک زندگی سالم را در پیش بگیرید. لازم به‌ذکر است برای خروج ماده حاجب تا چند روز به مقدار زیاد آب بنوشید تا این ماده از بدن شما کاملاً خارج شود.

استراحت کافی

استراحت کافی بعد از آنژیو اهمیت زیادی دارد، حداقل 8 تا ۱۲ ساعت بعد از این روش تشخیصی و درمانی باید استراحت مطلق کنید. تا چند روز بعد نیز از فعالیت سنگین مانند ورزش‌ شدید، رانندگی و غیره دور بمانید.

مراقبت از زخم ‌و مصرف منظم دارو

در محل ورود کاتتر، برش‌هایی وجود دارد که بعد از عمل پانسمان می‌شود. این پانسمان‌ها باید به‌موقع تعویض شوند و بعد از ضدعفونی کردن محل،‌ پانسمان جدید روی آن قرار گیرد. محل زخم باید کاملا خشک باشد تا از عفونت جلوگیری شود.

یادتان باشد داروهایی را که پزشک برای شما تجویز می‌کند، به موقع مصرف کنید و از خوددرمانی بپرهیزید تا زودتر بهبود یابید.

آیا آنژیو مغز خطرناک است؟

به‌دلیل آنکه کاتتر وارد رگ‌های خونی می‌شود، آنژیوگرافی مغز ممکن است با خطراتی روبرو باشد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره‌ کرد:

• خونریزی به‌دلیل آسیب به رگ‌های خونی
• کبودی و عفونت
• حساسیت به ماده حاجب
• آسیب کلیوی به‌دلیل ماده حاجب
• ایجاد لخته خون

بنابرین توصیه می‌کنیم این روش را فقط در مراکز معتبر و مطمئن و زیر نظر پزشکان متخصص انجام دهید.

محدودیت‌ها و عوارض

آنژیوگرافی مغز برای همه افراد مناسب نیست.

به‌طور مثال، بیماران کلیوی و افرادی که به ید حساسیت دارند، برای انجام این روش گزینه مناسبی نیستند. مادران شیرده نیز باید حداقل ۲۴ ساعت بعد از تزریق  ماده حاجب، شیردهی را از سر گیرند. از طرفی دیگر، این روش ممکن است با عوارضی همراه باشد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• ضعف و بی‌حسی در عضلات صورت، بازوها یا پاها
• مشکل تکلم
• مشکلات بینایی
• عفونت
• سرگیجه
• درد
• مشکل تنفسی
• بروز ناراحتی و در در ناحیه‌ای که کاتتر وارد شده است.